Si Donald Trump cheret fàghere torra manna s’Amèrica, ite diamus pòdere nàrrere de is Maga de domo nostra chi, impuntzados dae su compare suo, ant postu una E in càmbiu de sa prima A? Ite cheret nàrrere Make Europe great again e comente si nche ponet custu disìgiu in intro de su protzessu de riarmu continentale a pustis de sos carignos intre Washington e Mosca?
Pro primu cosa cheret acraridu chi, si semus faeddende de Maga e de Mega, s’ogetu de custu iscritu no est sa destra liberale de su Ppe, de sa Cdu tedesca, de Ursula von der Leyen, ma sa de sos Patriotas (Lega in Itàlia, Fidesz in Ungheria, Vox in Ispagna e àteros). Annangamus·bi fintzas AfD in Germània.
Sa chistione est finamentas paradossale, ca si dae Bruxelles cherent fàghere manna s’Europa gastende 800 milliardos in armamentos (amparados dae sa grandeur nucleare frantzesa), is de Mega sunt bantzighende·si pròpiu intre Washington e Mosca (chi non diant chèrrere un’Europa forte).
De s’Itàlia connoschimus sas dificultades de FdI cun Giorgia Meloni chi s’abbratzat a Zelensky e chi andat a s’insediamentu de Trump (su chi a Zelensky l’at umiliadu in direta mundiale). Ma semus bidende finas s’ocasione pro Salvini de si fàghere garante de sos interessos de sa Domo arba e de su Cremlinu. E sas àteras fortzas de su ragrupamentu de is Patriotas?
Orban, filorussu, at naradu chi emmo a su pianu de riarmu (sende chi non b’at un’esèrtzitu comune) ma at votadu contra a su sustegnu a s’Ucraina faghende a bìdere cantu sa sua siat una gherra diplomàtica de procura contra a s’Europa pro contu de sa Rùssia e como de s’Amèrica. Làdinu est posca su raportu intre AfD e su boss de Tesla.
Est una dereta radicale in crisi de positzionamentos e custa no est una novidade: bi nd’aiat e bi nd’at in favore de sa Palestina e bi nd’aiat e bi nd’at in favore de Israele; bi nd’aiat e bi nd’at in favore de sa Rùssia e bi nd’aiat e bi nd’at in favore de s’Ucraina. E b’at àpidu e semper b’at a èssere una rialia intre is sovranistas de unu logu e is sovranistas de un’àteru. Ca sos interessos natzionales sunt semper contra a àteros interessos natzionales.
Torrende a sos paradossos, e serrende·la cun custos, b’at una destra radicale chi imbetzes est in favore de su protzessu de riarmu europeu, de s’esèrtzitu comune, de su natzionalismu europeu in opositzione a Mosca e a Washington: sunt is eredes de sa Jeune Europe de Jean Thiriart. No est cosa impossìbile chi custa tendèntzia potzat crèschere cun sas contradditziones de is Patriotas.
Su chi nos tocat a cumprèndere est però comente fraigare un’Europa indipendente, de paghe, armada de giustìtzia sotziale e de reconnoschimentu pari-pari de sas natziones suas e de sas limbas issoro.
mauro piredda
immàgine ec.europa.eu
Leave a comment