Sa de su 10 de freàrgiu la connoschimus mescamente comente sa Die de s’ammentu, commemoratzione istituida su 2004 cun sa lege 92 de su 30 de martzu e chèrfida dae sa parte polìtica italiana chi non bajulaiat s’idea de àere petzi una Die de sa memòria, sa chi imbetzes ruet su 27 de ghennàrgiu.
Su 10 de freàrgiu si cheret ammentare «sa memòria de sa tragèdia de sos italianos e de totu sas vìtimas de sas fòibas» e «s’èsodu dae sas terras issoro de sos istrianos, de sos fiumanos e de sos dàlmates» a pustis de sa segunda gherra mundiale e in intro de «s’acontèssida prus cumplessa de sa làcana orientale». «Cumplessa», mancari semplificada lassende·nche a banda sas fainas italianas in cussas terras sos annos in antis.
Torrende a sas dies, a ambas, a sa de s’Ammentu e a sa de sa Memòria, ite sunt in s‘istòria su 10 de freàrgiu de su 1947 e su 27 de ghennàrgiu de su 1945? Custa ùrtima cumbinat cun s’intrada de sas trupas sovièticas (cun sordados ucrainos, russos e de àteras natziones de s’Urss) a su lager de Auschwitz, 80 annos a como tundos tundos.
Su 10 de freàrgiu cumbinat imbetzes cun su Tratadu de Parigi de 78 annos a oe. Pro more de custu tratadu s’Itàlia perdeit, in prus de sas terras mentovadas, fintzas sas ìsulas grecas de su Dodecanesu in s’Egeu, sa Lìbia, sa Somàlia, s’Eritrea, s’Etiòpia e s’Albania. Su 10 de freàrgiu est duncas sa fine, de jure, de cussa maladia mala chi fiat s’imperialismu italianu.
S’imperu, fraigadu in pagos deghènnios e chèrfidu dae una burghesia natzionale lòmpida a trigadiu a s’apuntamentu cun s’istòria (cando chi àteras natziones s’aiant partzidu s’Àfrica tempus meda in antis), pagu prima de sa segunda gherra mundiale contaiat 12 milliones de abitantes in una superfìtzie de 4 milliones de chilòmetros cuadros (un’istèrrida deghe bias prus manna de s’Itàlia).
Sa visione de su documentàriu “The fascist legacy” in contu de crìmines italianos in Àfrica e in Jugoslavia (fatu dae sa Bbc), est semper cussigiada.
mauro piredda
Leave a comment