de Salvatore Serra
In su cumonale de sa bidda de Santu Basili b’est su putzu sacru de Bau Crabas, fraigadu prus de 3.000 annos a como dae sa populatzione nuràgica de sa Trexenta.
In cussu tretu, a nàrrere su beru, sos putzos sacros sunt duos, postos a pagu distàntzia s’unu dae s’àteru, ma unu est interradu belle de su totu, e si bident petzi sos primos bator filares cònicos postos in cara de s’intrada esposta a ponente.
S’àteru, in tames, s’est mantesu bene meda, cun s’intrada formada dae un’ iscalera mesu interrada.
Est a forma tzilìndrica, cun unu diàmetru de unos duos metros e una fundudesa de unos tres metros, e est fraigadu con arrocos de pedràmene postos in filares orizontales tìpicos de su tempus de sos nuraghes.
Ma, ite est unu putzu sacru?
Su putzu sacru, chi li narant finas “templu a putzu”, est unu fràigu de su tempus de sos nuraghes destinadu a su cultu de sas abbas, formadu dae un’ intrada, un’iscala e una càmera suterrànea, a s’ispissu cugugiada a ala.
Sa bena sacra est simigiante a su putzu sacru ma si diferèntziat pro sa mancàntzia de iscala.
Su nùmeru de custos monumentos, chi Giuanne Lilliu cuantificaiat a fùrriu de sos chimbanta, a pustis de istùdios noos paret chi siant prus de treghentos.
Sa datatzioine issoro podet èssere inclùdida intre sa medade de su Brunzu reghente (1200 a.C. pagu prus o mancu) e sa prima Edade de su Ferru (cumintzu de su primu millènniu a.C.).
Narant chi sas abbas leadas dae sos putzos e dae sas benas sacras serviant finas pro sas “ordalias”: a chie bi fiat sa duda chi aeret furadu lu sutaponiant a sa proa de s’abba, est a nàrrere chi li sabunaiant sos ogros; si fiat innotzente si l’acutaiat sa bista, ma si fiat fartosu torraiat a tzurpu.
Leave a comment