Autismu, oe sa die mundiale

Oe est sa die mundiale de s’informu in contu de autismu, sa de 13 a pustis de s’istitutzione de su 2016 dae parte de s’assemblea generale de s’Onu. Sos istorbos de s’ispetru autìsticu (Dsa in italianu) sunt caraterizados dae una cumpromissione calitativa in sas àreas de s’interatzione sotziale e de sa comunicatzione verbale e non verbale, e dae modellos ripetitivos e istereotipados de cumportamentu, interessos e atividade. Sos sìntomos e sa severidade issoro non sunt totus che pare e si podent manifestare in manera diferente dae persone a persone. Naradu custu, est craru chi sos bisòngios ispetzìficos e sa netzessidade de amparu sunt variàbiles e podent mudare in su tempus. Pro custu cheret chi si progetent interventos individualizados e calibrados movende dae bisòngios ispetzìficos. Unu de 54 pitzinnos de oto annos in sos Istados unidos est interessadu dae custos istorbos, unu de 85 in Grandu Britànnia, unu de 77 in Itàlia, unu 160 in Isvètzia e Danimarca. Sa prevalèntzia, in Itàlia, pertocat sos pitzinnos, 4,4 bortas in prus de sas pitzinnas. Custu datu faghet essire a campu sa netzessidade de polìticas sanitàrias, educativas e sotziales pro chi crescant sos servìtzios e megioret s’organizatzione de sas resursas in agiudu de sas famìlias. A su presente sunt galu isconnotas sas cajones de custa manifestatzione de istorbos. Bi nd’at neurobiològicas de costitutzione e psicoambientales achiridas. Ma, sende chi manna est sa variedade de sintomatologias e a dae chi no est fàtzile a frunire una definitzione clìnica coerente e unitària de custas manifestatziones, est pretzisu a faeddare de istorbos de s’ispetru autìsticu. B’at unos cantos problema cun sa sardizatzione de sas siglas. A bortas – in s’impreu comunu – colat sa versione inglesa (Aisd), a bortas s’italiana (Dsa e no Asd). No est fàtzile a sardizare totu cantu cando faghimus comunicatzione: sighende sos esèmpios fatos diamus dèvere iscrìere Sida pro s’Aids e Iia pro sos istorbos de custu artìculu. Sa cosa mègius est a èssere dialèticos e punnare de prus, a comintzu, a sa s’iscritura intrea de sas paràulas de sa sigla. A bellu a bellu su chi nos paret giustu, sardizare sas siglas, at a èssere cosa naturale.
màuru piredda