Cale est sa fotografia chi essit dae sa relata de ocannu de su Sole24Ore a subra de sa calidade de sa vida in sas chentu e sete provìntzias de s’Istadu italianu? Unu Paisu segadu in duos cantos: cun sas positziones de subra totus ocupadas dae logos a subra de Roma, francu pro una provìntzia: sa de Casteddu.
Sa chirca de su giornale est de importu ca est una de sas pagas chi ponet in craru sos critèrios suos e chi leat e ammanìgiat datos chi benint dae fontes ufitziales e dae sas istitutziones. Sos critèrios sunt noranta e ponent mente a ses macroàreas: richesa, traballu, seguresa, sotziedade, servìtzios e cultura. Cada una de custas giughet bìndighi inditadores. Una mina manna de connoschèntzia pro cumprèndere su territòriu sardu, barigare sos pregiudìtzios nostros e cumprèndere sos problemas (incarca inoghe pro la bìdere).
Amus naradu chi prus de su mesu de sa classìfica arta est ocupada dae sas provìntzias de su tzentru-nord de s’Itàlia, ma de sas chimbe de cabu, b’at bator provìntzias de regiones a istatutu ispetziale (Trieste, Trento, Aosta, Bolzano).
Casteddu est in sa positzione binti cun sos resurtos mègius in sas àreas de sa sotziedade (sa de ses positziones), de ambiente e servìtzios (sa de ùndighi) e de sa cultura (sa de bintisès). In custas b’at carchi ispantu: Casteddu est sa prima de sas provìntzias de s’Istadu pro su nùmeru de dutores ispetzialistas e sa de deghe pro sos dutores de famìllia. Est fintzas sa prima pro sa calidade de sa vida de sos pitzinnos e pro su nùmeru de isteddos de sas istruturas retzidoras.
Tàtari est meda in suta a cunfrontu cun su cabu-de-logu: est sa de sessantabator. Sa tzitade de su nord Sardigna est sa de sete pro su nùmeru de aziendas tancadas e sa de ses pro cantidade de oras de cassintegratzione. Est sa prima provìntzia de s’Istadu pro nùmeros de casos de Covid cada milli abitantes. Est sa de oto pro sa calidade de s’àera. E pro cantidade de tzilleris (sa de bator) e ristorantes (sa de oto) est posta bene de a beru.
Pagu suta de Tàtari b’at Nùgoro in sa positzione sessantasès. Sos inditadores de sa tzitade barbaritzina sunt in craruscuru. Est sa prima pro sa cantidade de oras de cassintegratzione, e una de sas ùrtimas pro cummèrtziu in retza e pro esportatziones, ma b’at carchi noa bona in sas aziendas de sos giòvanos (sa de oto) e pro sas impresas noas (sa de bintiduos). Est sa prima pro logu in sas domos, ma est una de sas ùrtimas pro mannesa de sos istipèndios. Ispantat bìdere chi su balore de sos mèigos de famìllia est su de ùndighi in totu s’Istadu e b’at de si preguntare dae ite naschet custu datu. Nùgoro est sa prima pro cantidade de tzilleris, sa de chimbe pro nùmeru de librerias e sa de noe pro su de sos ristorantes.
In sa positzione deretu in suta b’at Aristanis. Est sa prima pro seguresa, l’aìamus giai naradu in un’àteru artìculu (incarca inoghe pro lu lèghere). E fintzas in ambiente e servìtzios est custa posta mègius cun sete de bìndighi inditadores a subra de sa positzione binti. Est fàtzile cumprèndere chi sa positzione generale gasi mala dipendet dae àteros critèrios malos medas. S’economia andat male meda cun unu de sos datos peus pro sas impresas noas. Ma s’apretu prus mannu est in su setore de sa cultura: est sa provìntzia cun su nùmeru prus bassu de laureados e cun cantidade bassa meda de diplomados e de annos istudiados. Est sa provìntzia cun prus pagas nàschidas de s’Istadu intreu.
S’ùrtima provìntzia sarda pro calidade de sa vida est sa de su Sud Sardigna, chi est in sa positzione setantasès. Sos inditadores sunt pro su prus in sa mesania, ma cun carchi datu malu: est sa prima pro sos intzidentes in su traballu e pro sas iscumpartas de sos giòvanos. Pro custos ùrtimos est sa peus pro calidade de sa vida in s’Istadu intreu. Est sa de bator pro s’atropèlliu in sas presones. De bonu b’at sa cantidade de librerias (sa de sèighi) e cussa de sas potecarias (sa de bìndighi), est sa de chimbe pro sa calidade de sas istruturas retzidoras.
(redatzione)
Leave a comment