Sas boghes de Tàtari

Sas boghes de Tàtari

Su patrimòniu musicale de Tàtari est pro su prus sìmile a su de su restu de sa Sardigna. Su modu de cantare, sos cantos sacros e profanos, non si diferentziaiant de meda dae su de sas àteras partes de s’ìsula, massimamente in su Cabu de susu.

Custu patrimòniu fiat giai pro si nch’ispèrdere in sos annos chimbanta de su sèculu XX e petzi in custos ùrtimos annos ddo’at àpidu unu recùperu dae parte de apassionados.

Pro more de su traballu de s’etnomusicòlogu Pietro Sassu, mortu in su 2001, tenimus una testimonia de custos cantos in Le Voci di Sassari, essidu in su 1999 pro ArchiviSassu.

Sa forma prus tìpica fiat su cantu a cuncordu, formadu dae bator boghes maschiles, bassu, contra, bozi e mezza bozi.

Carchi modalidade de cantu fiat sìmile a sa de sa  Gaddura, pro nàrrere sa Filugnana, cantu nàschidu, si pensat, intre sas fèminas chi filaiant sa lana.

S’iscàmbiu musicale cun sa Gaddura fiat però in totus duas diretziones. Paret chi unu de sos cantos prus connotos de sa Sardigna nordorientale, La brunedda, siat  nàschidu in realidade pròpiu in sa capitale turritana.

Àteros cantos fiant dedicados a sas diferentes artes. In custu casu Sassu sutalìniat s’assimìgiu cun sos cantos de Bosa, Cùleris e Santu Lussurzu.

Pro su chi pertocat su contestu religiosu, sa limba “ufitziale” fiat su sardu, ma si cantaiat finas in tataresu. Est su casu de su Perdonu o de unu cumponimentu dedicadu a sos Tres Res.

Non mancaiant sos cantos de sa liturgia ufitziale, in latinu, che a su Miserere e su Stabat Mater. De su restu sa presèntzia de sas cunfradias est atestada in Tàtari dae sa segunda metade de su sèculu XIV. E in su ‘400 sos Disciplinados Biancos teniant, est documentadu, paritzos testos devotzionales.

Sas tzerimònias prus partetzipadas fiant sas de sa Carèsima e de sa Chida Santa, incruidu S’Iscravamentu. S’ipòtesi de s’istudiosu est chi a prus de su Miserere e de su Stabat Mater si cantaiant àteros cumponimentos, chi si nd’est pèrdida sa memòria.

A cumpletare su cuadru de su repertòriu musicale tataresu ddoe sunt sas gòbbulas, li gòbburi in su faeddu locale. Custos cantos teniant un’orìgine paralitùrgica. Sos primos cumponimentos fiant dedicados a sos Tres Res e si cantaiant, faghende sa chirca, su sero de su 5 de ghennàrgiu, finas si prus de una borta cumintzaiant giai a pustis de Paschighedda.

Sos cantadores essiant puru in àteras ocasiones, pro Annu Nou, in Pasca Manna, pro Sos Mortos. Chircas sìmiles s’agataiant in Marche e Romagna, mentras su cantu a sos Tre Res fiat presente in s’arcu alpinu. A pàrrere de Sassu custa orìgine a cumone cun s’Arta Itàlia si podet ispricaresa cun predicatzione de sos Gesuitas.

In unu segundu momentu sas gòbbulas diant èssere bènnidas a èssere sos testos satìricos, cantados in Carrasegare, connotos galu a dies de oe.

(gianni muroni)

Leave a comment

Send a Comment

S'indiritzu email tuo no at a èssere publicadu. Is campos pedidos sunt signados *