Gianni Rodari, mortu in Roma in su 1980 a s’edade de sessanta annos, est s’autore pro pitzinnos prus connotu in Itàlia dae sa segunda gherra mundiale a oe. A pustis de carchi annu comente maistru de iscola in sas elementares, Rodari s’est dedicadu a collaboratziones editoriales cun sas publicatziones ligadas a su Partidu Comunista, chi ddo’aiat aderidu giai durante sa gherra.
Sos contos suos non tenent però nudda de ideològicu. Su chi ddos caraterizat est semper sa fantasia. De su restu Grammatica della fantasia est s’òpera sua chi cuntenet sas bases teòricas pro sa literadura pro pipios e pro su ruolu chi s’immaginatzione depet tènnere in s’educatzione de sos pitzocheddos.
Su prìntzipe turpu, essidu in su 1997 pro sas editziones Papiros, regollet ùndighi de sos contos chi Rodari aiat iscritu in su Corriere dei piccoli in sos annos ‘60 de su de binti sèculos e a coa publicados in Venti storie più una.
In calicunu de custos s’autore recùperat situatziones e personàgios de sos contos clàssicos o de sa mitologia. Est su casu pro nàrrere de Re Mida e su bandidu Filone.
In àteros ddo’ammisturat elementos modernos, comente càpitat in Sa domo de Tres Butones o in Est arribende Tiu Biancu. In àteros galu s’ambientatzione imbetzes est moderna de su totu, comente in Unu gratachelu in mare.
Concruit s’òpera su contu chi ddi dat su tìtulu, Su prìntzipe turpu, apòlogu subra de su tzurpìmene fìsicu e morale.
In sa presentatzione de su libru Marcello Argilli, amigu e collega de Rodari in Il Pioniere, setimanale pro pitzinnos de sa gioventude comunista, ammentat chi Rodari finas in ocasiones pùblicas ogna tantu s’espressaiat in su faeddu de Omegna, logu in provìntzia de Novara in ue fiat nàschidu, e duncas cumprendiat s’importàntzia de sas limbas locales e de su chi rapresentat pro unu pitzinnu su faeddu chi at intèndidu a piticu in domo e in bidda sua.
Su sardu impreadu dae Diegu Corraine, tradutore e editore de custas bortaduras de Rodari, est unu proto-istandard. Difatis s’ortografia est giai sìmile meda a sa prima versione de s’istandard ortogràficu regionale, adotadu in su 2001 e a coa, in su 2006, modificadu in sa versione atuale.
De annotare sa mancàntzia de m e b dòpia, cunforma a sa prima versione
… e noi chi lu creìamus unu bobòi.
Ateruna cosa de annotu est s’usu de sa forma regulare de s’imperfetu, cando s’istandard imbetzes at semper preferidu, finas dae sa prima versione, sa forma irregulare, tìpica de su Cabu de Susu:
…cuddu bete de paneteri non naràat nudda, cando bidiat chi nch’aiant agabadu, leàat àteru cocone dae sa cofa.
Su prìntzipe turpu est essidu in su 1997, publicadu dae Papiros. Duos annos in antis fiat essidu Maiarzu Garù, in ue sunt presentes sos àteros deghe contos de Venti storie più una.
(gianni muroni)
Leave a comment

