CONTRA A LSC PRO MICROEGEMONIAS PERSONALES E NON MEGIORU

CONTRA A LSC PRO MICROEGEMONIAS PERSONALES E NON MEGIORU

de Pepe Coròngiu

Arrennegu
Arrennegu

Una limba normada serbit a sa polìtica linguìstica. E tando una cosa non si cumprendet. Chie atacat s’ùnicu standard legitimadu dae sa Regione Autònoma lu faghet pro chircare unu ruolu a isse matessi? E custu sena pensare a su dannu chi faghet a sa limba?

E tando sa solutzione at a bènnere petzi cando custas persones s’ant a cuntentare de sa carriera insoro in sa polìtica linguìstica. Duncas est de badas a isperimentare: su chi cherent est a èssere carculados, a divènnere importantes, a cuare una vida de fallimentu o sa mandronia, a colare a s’istòria. Su standard depet cambiare, ma non pro generosidade o democratzia. In realidade pro mudare sa vida insoro.

Si podet cumprèndere custa ambissia, est umana. Su chi non si cumprendet est sa venga personale e su fatu chi . E tando s’atacat totu sa polìtica linguìstica costet su chi costet. Finas si sa polìtica linguìstica si firmat pro more de custas polèmicas.

E s’at a firmare. Sa polìtica fea no isetat àteru chi s’agiudu de custos aporridores.

Pro ite b’at resistèntzia a sa norma standard regionale? Sa chistione de sa LSC at duos pìgios de crititzidades. Unu chi est generale de sa limba sarda: sa sotziedade mèdia sarda no atzetat su bilinguismu pro paritzas resones. Mesches chi bidet su sardu che a una limba a-normale e duncas l’isputzit e la grisat. Una norma standard modellu, duncas, non resesset mancu a la cumprèndere. Pro issa su sardu est unu dialetu plurale: a ite serbit una limba iscrita unitària? Non b’at nudda de fàghere: sa limba normale est s’italianu, cando non si podet lòmpere a s’inglesu o àteras limbas ‘normales’. Su sardu est una limba inferiore, unu dialetu. Cungiada sa chistione.

Diferente est s’ostilidade de unos cantos (non medas) ativistas linguìsticos a s’ùnica limba modellu de sa Regione Autònoma de Sardigna: sa LSC. In una situatzione normale sos ativistas de una limba de minoria diant dèpere èssere totus in favore a unu standard. Ca custu amparat s’idea polìtica e finas s’atividade professionale.

Su chi si annotat in Sardigna in custos ùrtimos meses est chi b’at unos cantos ativistas e linguistas (indipendentes e istatales) chi crìticant su standard seberadu dae sa Regione. E lu faghent finas cun resones noas e betzas, in fines, a pustis de deghe annos, atzetende de faeddare sena pregiuditzios de sa Lsc. E finas atzetende s’isperimentatzione chi ant refudadu dae semper.

Custa furriada pragmàtica (chi cuntrastat cun cussu chi ant naradu finas a como) faghet pensare chi s’arresonu potzat andare in bonu e lòmpere intro pagu tempus a un’acordu inclusivu cun prus gente chi sustèngiat una Lsc noa. Ma s’esperièntzia insinnat chi su standard nou no at a èssere larganu meda dae cussu betzu. Su sardu est semper cuddu e sa manta est curtza. Cando at a sessare sa cuntierra – nos bidimus pro tando – b’at de èssere seguros chi su standard ùnicu at a andare bene petzi si su ruolu nou de cussas persones at a èssere bastante pro sa crista insoro.

Ma pro tando sa polìtica linguìstica at a èssere morta.

E su bene de sa limba sarda? E chie si nd’afutit? Su chi contat de a beru est chi cun sa limba unu depet aderetzare una vida iscussertada, cudd’àteru dèpet colare a s’istòria, cudd’àteru depet cuare sa mandronia de chie no ischit e non bolet traballare. Cudd’àteru isfogare s’apretu de protagonismu.

E si nono? E si nono: àliga o arga. Crepet Sansone cun sos Filisteos. Tantu peus tantu mègius.

Poberos cuddos chi campant dae sa limba sarda unu stipèndieddu. E chi in custos annos amus chircadu de defensare. Si depent isetare chi sa classe dirigente fea nde seghet totu sa polìtica linguìstica pro more de custas cuntierras.

Pobera limba nostra in ite manos. Utiles a sos innimigos. Comente in su peus bisu orientalista.

Giuseppe Corongiu