Su sardu (im)possìbile

Kelledda1

Annicadu. Gasi mi so intesu eris sero a pustis de s’agabbu de s’addòbiu de Kelledda Mùrgia e Omar Onnis cun sos Sardos de Bartzellona. Annicadu ca m’isetaia chi aerent naradu chi sa chistione linguìstica est primària pro s’indipendèntzia culturale (e polìtica) de sa Sardigna. E imbetzes at naradu chi est importante emmo, ma chi pro pòdere dare una solutzione a su problema de sa limba in antis si devet dare una solutzione a su problema de sa dipendèntzia culturale in generale: pro mèdiu de su votu.

Est a nàrrere: bois votade·mi, a pustis amus a bìdere. Craresa paga.

Issa narat chi su problema de non pòdere allegare in limba sarda, pròpiu comente faghent in Catalugna sos catalanos, est in antis culturale e a pustis polìticu. No Kelledda, inoghe sa faddina est manna, ca su problema est prus polìticu chi non culturale: est istada una polìtica linguìstica italiana, crara, a pònnere in conca a sos sardos chi sa limba (e sa cultura) issoro fiat de mancu cunfrontu a s’italiana. E como, a sa matessi manera, depet èssere sa polìtica, pro mèdiu de sa cultura, a mustrare a sos sardos sas faddinas fatas dae s’Itàlia in contu de limba e de cultura sarda.

E nàrrere chi s’addòbiu fiat fintzas comintzadu bene ca a pustis de s’istèrrida de Jacu Floris in sardu fintzas Kelledda at sighidu a faeddare in sardu, narende chi sas persones o unu pòpulu si podent disterrare dae sa terra issoro, ma chi non si podent disterrare de sa limba pròpia, ca sa limba, est s’identidade de unu pòpulu.

S’est fintzas lamentada chi in Sardigna, a chistionare de sa limba sarda est che a ghetare linna a fogu. A s’imbesse si podet faeddare in limba e de sa limba cun totu sa gente chi est in su disterru, sena problema perunu.

Mi so annicadu fintzas cando at allegadu de iscola e de limba sarda, ca pro issa non b’at ligòngiu intre sa chistione linguìstica e sos pitzinnos chi non crompent a si pigare su diploma: pro issa sa neghe est prus de s’istrutura de s’iscola. Tocat a riformare s’iscola sarda e a fàghere istudiare a sos pitzinnos s’istòria sarda: sa valorizatzione de su sardu at a bènnere a pustis. Chi sos pitzinnos (e totu sos sardos) no impitent un’italianu istandard non est unu problema ligadu a sa chistione linguìstica de su sardu. Antzis: pro s’iscola diat pensare a s’italianu obligatòriu e su sardu a sèberu de cussèntzia. Ca oe s’italianu est sa limba de sos sardos prus de su chi est su sardu matessi. Custa allega la sighit Omar Onnis: in sas iscolas o in sos ufìtzios pùblicos si depet impreare su sardu impare a s’italianu, in su territòriu in ue s’impreat su sardu. In sos logos in ue faeddant sas àteras limbas faeddadas in Sardigna, ant a istudiare cussa limba paris cun s’italianu: e gasi in s’Alighera sas iscolas ant a impreare s’italianu e su catalanu, in Gaddura s’italianu e su gadduresu e gasi a sighire. Onni logu at a faeddare e iscrìere sa limba sua: ergo s’italianu est sa limba de unione de sos sardos!

Sa chistione de sa limba torrat in s’arrèsonu cun sas primas duas domandas chi lis faghent: “pro ite in su manifestu issoro sa descritzione de s’addòbiu in Bartzellona l’ant bortadu in italianu cando s’originale fatu dae s’Assòtziu de sos Sardos est in sardu? Ite lis costaiat a lu publicare comente fiat o a l’annànghere una bortadura in italianu?” E sa segunda domanda est “pro ite unu partidu indipendentista, chi a mala gana depet tènnere s’identidade comente valore, tenet su nùmene in italianu?”

Sa risposta est istada chi in antis b’at bisòngiu de si cumprèndere e de rispetare sos sardos chi, indipendentistas o nono chi siant, no cumprendent su sardu o tenent dificultades a lu cumprèndere. Kelledda e Omar Onnis sunt parte de ProgRes, su partidu chi at ordimingiadu un’addòbiu cun su tìtulu “Republic of Sardinia – The next State in Europe” o chi faghet promotzione cun mallieddas cun sas iscritas “Sardinia is my Nation and a I’m working for a free Republic”. E chie non cumprendet s’inglesu?

A nàrrere chi si chistionat in italianu ca in medas non cumprendent su sardu mi paret un’iscusa.

Kelledda e Omar: si può dare di più!