Fatu s’isbàlliu non balet s’impudu (?)

Marcello Fois
Marcello Fois

Tres dies a oe Marcello Fois at iscritu in sa Nuova Sardegna. E ite b’at de istrambecu pro un’iscritore famadu e nodidu che a isse iscrìere in unu giornale sardu? B’at chi at iscritu in sardu. Eja, pròpiu cuddu Marcello Fois chi duos annos a como aiat iscritu un’àteru artìculu in sa Nuova Sardegna in ue poniat a cunfrontu sas chistionadas de duos istudiosos “locales” chi si fiant permìtidos de criticare sos iscritores sardos-italianos (chi iscrient in italianu). Fintzas in cue nudda de istrambecu si non chi cun unu pagu de minisprètziu at impitadu cussu agetivu “locales” pro nde pesare nessi de unu parmu sos iscritores sardos connotos fintzas in Italia e a livellu internatzionale subra de istudiosos chi fiant… “locales” ebbia.

Ma su chi ispantat de s’artìculu de su 2 de trìulas no est petzi ca at iscritu in sardu, ma fintzas su chi at iscritu: “Ma su fattu beru, est su chi no appo mai cufessau: un segreto inconfessabile: deo mi so birgonzau de faveddare su sardu. E carchi borta mi so birgonzau de essere sardu, appo fattu finta de essere carchi d’un’atteru, de essere italianu chen’essere sardu.” Fois est ammitinde su chi at pensadu paritza gente in su 2011: d’esseret un’intelletuale sardu chi si fiat birgongende d’esseret sardu!

E como l’est narende a craru, est faghende una “mea culpa”: si nd’est impudende de àere pensadu “d’esser naschiu in d’unu locu malu, maladiu d’oblio”. Mancu male!

Est fintzas beru chi sos mannos nos ant imparadu chi “Fatu s’isbàlliu, non balet s’impudu”.

Marcello Fois podet èssere de giudu mannu a totu su movimentu linguìsticu, in Sardigna ma fintzas in Italia: sa testimonia sua e s’impignu suo podet èssere, pro nàrrere, a fàghere a manera chi sa literadura iscrita in sardu siat in su festival de Gavoi.

Mustrare duncas a sa Sardigna, a s’Itàlia e a su mundu comente su sardu siat torrende a èssere limba bia e forte. Custu lu podet fàghere: lu depet fàghere si s’impudu suo est berdaderu.

Pro tancare est pretzisu ammentare sas paràulas de Remundu Piras:

O sardu, si ses sardu e si ses bonu,

Semper sa limba tua apas presente:

No sias che isciau ubbidiente

Faeddende sa limba ‘e su padronu.

Sa nassione chi peldet su donu

De sa limba iscumparit lentamente,

Massimu si che l’essit dae mente

In iscritura che in arrejonu.

Sa limba ‘e babbos e de jajos nostros

No l’usades pius nemmancu in domo

Prite pobera e ruza la creides.

Si a iscola no che la jughides

Po la difunder menzus, dae como

Sezis dissardizende a fizos bostros