– de Sarvadore Serra –
Pro chie est amantiosu de sa limba sarda, custa limba est unu valore in sesi, e non b’at bisòngiu de si pregontare pro ite cheret posta in contu. Su fatu istat chi, cando si cheret chi un’idea s’ispàinet in mesu de sa gente, tocat a cumbìnchere sos chi non sunt cumbintos. E, pro otènnere custu resurtadu, tocat a torrare imposta a custa pregonta fundamentale: ite profetu b’at dae sa limba sarda? A ite servit? Non bi sunt giai s’italianu (comente limba de s’Istadu) e s’inglesu (comente limba internatzionale)?
Deo naro chi su profetu b’est, dae su puntu de vista polìticu e dae su puntu de vista econòmicu (o economitzìsticu, si preferides).
Pro chie est indipendentista, sa revindicatzione linguìstica non podet èssere si non sa base ideòlogica de unu progetu de liberatzione natzionale de sa Sardigna. In un’òtica de antagonismu istitutzionale, infatis, non si podet non tènnere contu chi sos invasores de s’ìsula (catalanos, ispagnolos, itàlicos) ant declassadu sa limba sarda, minimende e, in fines, boghendeˑnche s’impreu ufitziale suo. Issos l’ant fatu pro afirmare su domìniu issoro. A gherrare pro su sardu ufitziale, tando, cheret nàrrere a torrare a pònnere in discussione sos raportos de fortza chi si sunt creados in custos sèculos, dende unu protagonismu nou a sa comunidade sarda.
Sa limba sarda, però, est de profetu fintzas in s’òtica prus moderada de s’afortimentu de s’autonomia ispetziale. Sa pregonta chi nos devimus fàghere, infatis, est custa: pro ite sa Sardigna devet tènnere un’autonomia ispetziale? Pro ite non devet tènnere un’autonomia ordinària comente, pro nàrrere, sa Lombardia o sa Calàbria? Ite tenet de diversu? Sa risposta non podet èssere chi sa Sardigna est un’ìsula e chi nch’est a largu dae su “continente”.
In s’època telemàtica moderna, infatis, non b’at problemas a guvernare a distàntzia: unu ministèriu in Roma diat pòdere detzìdere totu sas cosas de importu, permitende a sos de su logu petzi de magonire sas cosas de cada die. De su restu, Val d’Aosta, Trentino – Alto Adige e Friuli Venezia Giulia non sunt ìsulas, ma fundant s’autonomia ispetziale issoro subra de resones istòricas e linguìsticas. Sa Sicilia, imbetzes, chi non tenet una limba sua ma unu dialetu chi faghet parte de su sistema linguìsticu italianu, at carchi problema in prus pro giustificare s’autonomia sua.
Ma sa limba sarda est de profetu fintzas pro chi non tenet unu progetu polìticu indipendentista o autonomista, ma pessat petzi a “monetizare” sas cosas. Si leamus in cussideru su mercadu editoriale, pro nàrrere, sa Sardigna est prena de produtos chi benint dae foras, e su dinare de sos letores sardos andat a logu istràngiu: a fàghere editoria in limba sarda, duncas, cheret nàrrere a creare nitzos de mercadu internu chi podent pònnere làcanas a sas importatziones.
Cussos matessi produtos in sardu si diant podent bèndere fintzas in foras, a duas castas de utentes: sos emigrados sardos in su mundu e sos istràngios apassionados de limbas. Tzertu, custu rechedet un’investimentu importante, de sos privados e, mescamente, de sa manu pùblica. Ma no est dinare fuliadu: una polìtica linguìstica comente si tocat diat èssere unu multiplicadore econòmicu de s’importu prus mannu, faghende nàschere atividades noas, ativende unu tzircùitu econòmicu virtudosu e, pro ite nono, boghende a campu “bustas paga”.
Chie tenet origras pro intèndere…
Leave a comment
sa limba es’totu pro nois est su passadu e est su presente est su rempus ki depet’ennere ….. est s’identidade nostra……..
Cando naro custas cosas, sa gente, sos sardos etotu a essere pretzisos, pessant ca deo so macu o ca naro machines. Àteros, imbetzes, sunt seguros ca custa manera de bidere sa limba e sa cultura sarda siat causa de sos problemas de isvilupu in Sardigna. Pesso ca sos cadalanos riant cada borta chi castiant a sa polìtica nostra
Sa limba est boluntade, si non b’at boluntade non b’at limba. Est boluntade … politica e sa solutzione est solu politica.
Sa limba sarda est pro nois unu signu i nos distinghede intas i SAS differescias dae logu a logu de sa Sardigna, pro nois chi semus i foras dae sa terra nostra faghede piaghere leghere in limba,bisongiada sighire in custu camminu die pro die tottus Paris.
Proite sa Sardigna est una Natzione ( chenza istadu), difatis depimus cunfrontare sa Sardigna a s’Italia e non a sas regiones suas , a limite podimus cunfruntare sas regiones sardas a cussas italianas , pro narre su campidanu a sa padania.
Tando Sarvadore, jeo penso chi oe prus de eris su turismu, intesu comente volontade/disizo de sa zente de connoschere su mundu e sas Natziones , siat su prus importante fattore economicu de su mundu . Tando chi est beru ,comente jeo penso , chi sa zente tenet semper pius disizo de connoschere ateras culturas , sa limba est su brand prus significativu e distintivu de unu populu , prus de sos prodotos alimentares e de s’architettura , chi gai est sa limba zadende su marchio de Natzione fagher creschere sas visitas de sos turistas e creat profittu a totu s’economia chi semus bonos a offrire sos benes chi faghimus nois.
Deo seo sarda de parte de babbu e non fueddo beni sa limba sarda però penzu che sa Sardigna esti unu logu chi merita una autonomia spetziale in cantu esti una isula commente nara Sarvadore Serra Nieddu……e sa limba sarda este unu patrimoniu prima de tottusu de sos sardos e poi de su mundu interu! Una limba che tenisi totta sa cultura e su passadu de unu populu antigu che ha lottado po sa difesa de sa terra sua e de sa indentidade de sa isola sarda!!!
Iscusai si non appu scrittu eni in sardu!
Galu intendimus caicunu narende: b’est sa crisi, tenimus àteros problemas, devimus risparmiare, non nos podimus permìtere de finantziare su sardu.
Sa veridade est chi sa limba sarda est, in su matessi tempus, fundamentu de un’atzione polìtica innovadora e leva de s’isvilupu econòmicu.
B’at pessones chi custu no l’ant galu cumpresu. E b’at pessones chi l’ant cumpresu fintzas tropu bene, e sunt contràrias pròpiu ca non cherent a cambiare sos raportos de fortza sotziales in sa comunidade sarda.