Sos profetos de su bilinguismu sardu-italianu

Sarvadore Sàrigu e Antonella Sorace
Sarvadore Sàrigu e Antonella Sorace

Cunvegnu de importu mannu su 5 de cabudanni  in Iscanu (Aristanis), pro more de sa presèntzia de sa professoressa Antonella Sorace, un’autoridade mundiale pro su chi pertocat su bilinguismu. S’addòbiu, coordinadu dae s’assòtziu “Sa Bèrtula Antiga” cun s’agiudu de sa Sotz. Coop. “L’Altra Cultura” e s’Ufìtziu Limba Sarda Isportellu subra-comunale de Pianalza e Monteferru Otzidentale, finantziadu dae sa Regione Sardigna, chi at crèidu a su progetu “Bilingualism Matters” de s’Universidade de Edimburgu, est renèssidu a donare una manera noa de bìdere su sardu a famìllias meda. “Bilinguismu creschet”: e duncas creschet fintzas s’atinu de sos profetos de sa limba sarda pro sa sotziedade sarda, atinu chi at fundamentas in istùdios iscientìficos de Linguìstica Acuisitzionale e chi lassat a banda pregiudìtzios e istereòtipos, comente sos chi amus lèghidu in sos giornales in custas dies.

Su cunvegnu fiat partzidu in duas partes: su mangianu sa professoressa Sorace at addobiadu sos babbos e sas mamas de pitzinnos bilìngue (sardu-italianu) pro chistionare de sas dudas e de farsos mitos subra de su pitzinnu bilìngue, ma fintzas pro si cunfrontarent a pare. Su borta de die at chistionadu de su progetu “Bilingualism Matters” e de sa filiale sarda “Bilinguismu creschet”.

Su mangianu sa professoressa at ispricadu chi ischire duas limbas est pro sos pitzinnos unu profetu mannu, ca lis donat abilidades linguìsticas e de letura de importu, ca notant in antis de su pitzinnu monolìngue sa manera de funtzionaret su limbàgiu (sonos, paràulas e cambas), ma mescamente ca sos pitzinnos bilìngues imparant fintzas àteras limbas a manera prus   simpre.

In prus, connòschere sos efetos e sos fatos de su bilinguismu, agiuat a investire mègius in s’imparu de sa limbas (a livellu pre-iscolare e de s’iscola primària), a mantènnere sas limbas de minoria pro mèdiu de su bilinguismu infantile e a “bìdere” sas limbas che a unu profetu pro su tempus benidore e non che a una cosa ligada a s’antigòriu ebbia.

A borta de die imbetzes sa Sorace at faeddadu de s’importu de su bilinguismu in Sardigna pro sa bida matessi de su sardu, de sos profetos sotziales, culturales e in su mundu de su traballu, ma fintzas de sos profetos pro sa mente de sa gente. A pustis at faeddadu de sos istùdios in subra de su bilinguismu in sos pitzinnos minores: ant iscobertu chi su pitzinnu chi connochet prus limbas imparat a lèghere prima, ischit prima chi a una lìtera currispondet unu sonu, at una cussèntzia prus manna chi in su mundu bi sunt maneras de bìdere diferentes, ant prus cumpetèntzias cognitivas e gasi a sighire.

Duncas una die de profetu: a lu sutalineare su sìndigu de Iscanu Franco Frascaro e su funtzionàriu de sa Regione Cristiano Becciu, chi ant auguradu, ambos, chi crescat sa cussèntzia linguìstica de su sardu, in sa gente, in sos operadores, in sos maistros e fintzas (o mescamente?) in sos amministradores.