ProgReS presentat sa lìnea de Polìtica Linguìstica sua

ProgReS presenta la sua linea di Politica Linguistica

Sa chistione linguìstica sarda, a dolu mannu galu no risòlvida pustis de annos meda, est istada semper pretestu pro polèmicas e divisiones, giai mai de propostas articuladas e a subra de is partes.

Epuru est una chistione vitale e est traballosa dae su puntu de bista polìticu, e minessit de èssere bogada dae is positziones pigadas in manera retòrica, dae is interessos particulares e dae is atziones de disinformatzione.

Gràtzias a custu atuamentu, dae Lunis, dae oe su 29 de Austu e cada lunis pro is 10 chidas chi benint, ProgReS – Progetu Repùblica presentat in manera pùblica su progetu istratègicu a pitzu de sa Sardigna plurilìngue naradu Polìticas Linguìsticas in ProgReS, formadu dae 10 puntos, chi ant a èssere publicados in custu giassu unu a sa borta.

Su progetu est su resurtadu de unu traballu longu e arresonadu de su Tzentru Istùdios a pitzu de is Polìticas Linguìsticas, fintzas cun s’agiudu e sa consulèntzia de espertos esternos a su partidu.

ProgReS ddu bolet pònnere a s’atentzione de sa sotziedade tzivile e de is fortzas polìticas sardas cun s’isperu de donare unu cuntributu determinante a s’evolutzione de su dibàtidu a pitzu de sa chistione linguìstica natzionale sarda.

Una bia presentados totus is puntos, in su mese de Santugaine 2011 su Tzentru Istùdios a subra de is Polìticas Linguìsticas de ProgReS at a fàghere una cunferèntzia de imprenta pro presentare su documentu intreu e pro ascurtare osservatziones e cussìgios.

Oe presentamus s’Artìculu 1 “Premissa“.

Sarbatore AcàmporaSegretàriu Natzionale de ProgReS – Progetu Repùblica

1. ProgReS – Progetu Repùblica creet chi cada persone chi faghet parte de una comunidade polìtica in ue una limba est bastante difusa apat su deretu a comunicare in cussa limba in cada cuntestu e in sos raportos cun sas istitutziones etotu. Duncas ProgReS pensat chi totus sas istitutziones pùblicas e sas sotziedades privadas chi dant servìtzios de interessu pùblicu apant su dovere de impreare sa limba de sa comunidade cun sos tzitadinos chi la cherent impreare e chi in sas comunicatziones colletivas cuddas istitutziones e sotziedades apant su dovere de dare sa possibilidade a su tzitadinu de retzire sa comunicatzione in cussa limba.

Sende chi: segundu sa cherta de sa Regione Autònoma (cf. “Le lingue dei sardi — Una ricerca sociolinguistica”, RAS, 2007) sas limbas de Sardigna sunt impitadas o connotas bene dae una majoria de tzitadinos e chi medas de issos las allegant o las cherent allegare comente prima limba e, galu, sende chi est craru su disìgiu forte de esertzitare su deretu a sa connoschèntzia e a s’impreu istitutzionale de sas limbas sardas, ProgReS proponet un’evolutzione de sa polìtica linguìstica chi apat comente punna una cunditzione de plurilinguismu sotziopolìticu reconnotu in prenu.

Mancari chi custu obbietivu fiat istadu prus simpre e prus lestru a bi lòmpere in una cunditzione de indipendèntzia de sa Repùblica de Sardigna, ProgReS si òperat pro chi custu protzessu, longu e urgente, sia postu in motu dae como etotu, impitende cada mezu cuntzèdidu dae su regime de autonomia de sa Regione Sardigna intro de s’istadu italianu.

SALDU-COSSU

1. ProgReS – Progetu Repùblica riteni chi dungja passona chi è palti d’una comunitai pulítica undi una linga è abbeddhu diffusa àggjia d’aé lu dirittu di comunicà in chissa linga in dungja cuntestu, finz’a li rappolti cu l’istituzioni. ProgReS paltantu riteni chi tutti l’istituzioni púbblichi e li ‘mpresi priati di silvízii di púbblicu ‘ntaressu àggjiani d’aé lu doveri di trattà la linga di la comunitai cu lu cittadinu chi ‘ntèndia imprialla e chi, illi comunicazioni púbblichi, li suprammintuati istituzioni e impresi àggjiani lu doveri d’uffrí a dungja cittadinu la pussibbilitai di ricií li comunicazioni ‘n chissa linga.

Aendi avvilguatu: (cf. “Le lingue dei sardi – Una ricerca sociolinguistica”, RAS, 2007) chi li linghi saldi sò impriati e cunnotti da unu ‘nnúmmaru maggjuritàriu di cittadini e chi umbè immez’a chisti li faéddhani o ani lu ‘ntindimentu di faiddalli ch’e primma linga; aendi puru avvilguatu chi v’è la ‘uluntai di silvissi di lu dirittu a la cunniscènzia e a lu ‘mpreu istituziunali di li linghi saldi, ProgReS pruponi un aggjustu e un middhori di la pulítica linguística naziunali chi míria a arrià a una cundizioni di plurilinguísmu sociopulíticu pienamenti ricunnottu e funziunalmenti pianificatu.

Puru cridendi chi chistu ésitu si pòssia accansà piú lestru e meddhu in una cundizioni d’indipindènzia di la Ripúbblica di Saldingja, ProgReS s’impingja pal fà in manera chi chistu prissanti e longu prucessu sia postu in motu da abali, impriendi dungja mezu cunsintutu da la cundizioni d’autunumia di la Regioni Saldingja indrent’a la Ripúbblica Italiana.

Leave a comment

Send a Comment

S'indiritzu email tuo no at a èssere publicadu. Is campos pedidos sunt signados *