Lsc: violèntzia o amparu pro is faeddos locales?

Lsc: violèntzia o amparu pro is faeddos locales?

de Mauro Piredda

lsc

A si pònnere a chircare is diferèntzias intre sa Lsc e is dialetos locales est unu bene. Sa Lsc s’est mustrende ùtile meda pro nde fàghere essire a campu paràulas belle isconnotas o destinadas a si nche andare in suta terra paris a is betzos chi ddas ant manugiadas in sa vida issoro. Chie faeddat de istandardizatzione de su lèssicu devet tènnere contu de custa veridade. “In bidda si narat gai!”. “E gai siat tando!”. Ma cando si chircant is diferèntzias cun àteras punnas sa chistione est diferente.

E tando “mìgia” (chi est pro “mila” e non pro “mille”) no andat bene ca est sinònimu de “cartza”. E no andat bene ca in su cabu de susu sunt avantagiados ca ddi narant “miza” (Rubattu ponet “mìgia” in su Logudoresu e “miza” in su Nuoresu). Ma ogni zona at is problemas suos: in su Meilogu naramus “martu” o “maltu” pro su de tres meses de s’annu chi, in sa Lsc, est “martzu”, che a su “casu” (chi pro parte sua est “formaggio” ma finas “caso”)…

Galu, no andat bene nemmancu a iscrìere “gi” imbetzes de “ll” ca si unu devet lèghere “fillu” su chi in s’iscritura est “fìgiu”, paret chi su problema si pòngiat pro “angione” chi, sighende su critèriu a manera ischemàtica meda, diat dèvere èssere pronuntziadu “anllone”. Custu automatismu estremu no at sensu, e at prus pagu sensu su de nàrrere chi est una violèntzia contra a is de su cabu de giosso. Ca si in su Meilogu amus “ogru” pro “occhio” e ddu pronuntziamus “òiu”, “oju” o “ògiu” (“ògiu” est “olio” in Lsc…) niune nos narat chi devumus nàrrere “sòiu”, “soju” o “sògiu” pro “sogru” (suocero).

Si is diferèntzias benint impitadas pro amaparare su faeddu locale sa Lsc est una risorsa. Si est sa mama de totus is diàulos cada diferèntzia podet èssere impitada pro no àere perunu istandard. Su sèberu est fàtzile.

Leave a comment

Send a Comment

S'indiritzu email tuo no at a èssere publicadu. Is campos pedidos sunt signados *