Crèsia contra a su sardu, tradutores contra a sa lògica

Crèsia contra a su sardu, tradutores contra a sa lògica

de Giuseppe Pepe Coròngiu

04_00__Basilica_Bonaria_d0

 

Sa crèsia sarda non bolet su sardu che a limba de sa liturgia. Est custa sa beridade chi totus ischint (ma chi nemos narat) e chi su cunvènniu aparitzadu s’àtera die in Aristanis dae paritzos sugetos ( tzìrculu Su Nuraghe de Biella, Pontificia Facoltà Teologica, Fondazione Sardinia e àteros) at cunfirmadu.

Fiat fàtzile a prenetare chi s’addòbiu esseret andadu gasi. Difatis sos pìscamos cumbidados non si sunt mancu presentados e chie b’est andadu at tentu s’idea chi non semus a unu puntu bonu. Operatividade zero, ma discussionismu e còntigas pro de badas meda. A bisu meu non b’est sa chistione de sa contrariedade de sa gerarchia ebbia, ma finas sa cumbata, fata dae chie sighit su problema dae annos, chi no est sighida, tosta, coerente, cumpetente e atziva. No andat bene.

Ma totu s’arressat mescamente pro curpa de sos pìscamos sardos chi sunt contra, mancari non lu nèrgiant a manera aberta, a s’impreu de su sardu in sa liturgia. No ant fatu mai nudda, ant petzi pèrdidu tempus, no ant fatu isperimentatziones e utilizant, cando podent, totu sos iscòticos istrumentales de sos innimigos linguìsticos (quale lingua? Logudorese e Campidanese, lingua artificiale e gasi sighende) pro istransire sa chistione. Tirant a longu cantu podent fidende chi su tempus traballat a sa sola contra a sa polìtica linguìstica.  Gasi non si podet nàrrere de sa crèsia catalana, friulana o ladina, e àteras a fùrriu de s’Europa e de su mundu, dae semper acanta a sos pòpulos issoro finas pro sa limba.

Nois non semus ditzosos, Proite sas gerarchias sardas sunt gasi contra a limba e natzione est unu mistèriu chi s’acrarit cun su ligàmene fungudu cun Roma e cun su natzionalismu culturale e linguìsticu italianu. Crèsia e istadu Italianu si reent s’una cun s’àteru e duncas si amparant finas in su momentu de su bisòngiu. E sa crèsia sarda àteru no est si nono una dipendèntzia mera e sìnchera de sa crèsia romana-italiana e duncas s’italianidade, pro issa est unu datu a òbligu.

Deus duncas, segundu custa mirada interessosa, non cumprendet su Sardu e at a faeddare semper in italianu. Sena unu choc forte (una mòvida de pòpulu?) sos pìscamos non s’ant a mòvere. Su sardu no est presente in sa formatzione seminariale e duncas in sa cultura de sos preides e in fines non b’est in sa liturgia. Su sardu pro sa crèsia est una manifestatzione folclorìstica ebbia, bonu pro carchi cantzone o carchi novena. Difatis sa missa in sardu non la faghent si non pro ocasiones de folclore (ma non si podet fàghere sa cunsacratzione in sardu). E sa cosa prus tosta a crèere est chi sos preides chi bolent fàghere sa liturgia in sardu non la faghent ca isetant s’autorizatzione. Cosa chi no at a arribare mai sende chi sos pìscamos sardos no ant mai pedidu una cosa gasi a sa congregatzione cumpetente in Roma. E mai l’ant a fàghere sighende gasi sas cosas.

Tando, a bisu meu, su chi serbit est a apretare sos pìscamos cun atziones prus atzivas e polèmicas de sos sòlitos cunvènnios educados e garbosos. E diat tocare finas a l’acabare cun tradutores chi non sunt a s’artària de una chistione gasi dìliga sende chi proponent duas o prus versiones (o ‘variantes’ o ‘dialetos’) de sa matessi limba. Su Vaticanu no at a èssere mai de acordu a atzetare una limba chi naramus chi est una, ma posca si iscoberit chi sunt duas o finas tres. O chi si iscriet in 377 maneras. Su mistèriu de su unu e trinu est cosa issoro e nde cherent s’esclusiva.  Aplicadu a una limba est ridìculu, est unu machìmine e faghet dannu a sa càusa. E semus galu a inoghe a nde faeddare a pustis de annos e annos. Ma a in ue cherimus tucare?

Si Deus esistit chi nos agiuet, ma mi paret chi s’est ismentigadu de sa limba nostra.

Leave a comment

2 Comments

  1. Sa gerarchia de sa crèsia catòlica est su riflessu de su pòpulu chi la sighit. Si in Catalugna sa crèsia mai at lassadu de impreare sa limba catalana in totu sos ufìtzios religiosos, est ca su pòpulu mai at lassadu de impreare sa limba sua. E sa crèsia est semper istada unu puntu de riferimentu pro s’identidade natzionale e pro s’educatzione linguìstica de meda gente. In sos annos ’60 e ’70 meda locales religiosos a sero serviant comente àulas pro imparare su catalanu.

  2. Sa Cresia, candu est arrivada in Sardinnia, at agatau una religione simile, de unu Deu unica e pro la binchere a devidu mudare medas cosas. At postu arregulas,at impostu su latinu in logu de su sardu, deboi su catalanu apustis su casteglianu, e dae su tempu de sos Savoias at imperadu sa limba italica. Torrare a sa limba sarda podet mudare puru ateras relatziones intro de una cresia ki no’ est totu cumpatta apitzus de su problema de sa limba, proite su problema de sa limba est puru una problema ki cumentzat cun sa religione, dae tempos antigos.

Send a Comment

S'indiritzu email tuo no at a èssere publicadu. Is campos pedidos sunt signados *