CAPITALE LINGUÌSTICA DE SARDIGNA O DE BIGHINADU?

CAPITALE LINGUÌSTICA DE SARDIGNA O DE BIGHINADU?
de Pepe Coròngiu
Cagliari_panorama

In Casteddu, custa purrata, pro su sardu paret chi b’apat abolotu meda. Comitados, bandos pro s’imprenta, allegas, brigas, chistiones. Finas consigeris comunales chi proponent pranos linguìsticos e su giornale chi contat peleas de polìtica linguìstica. Pro non faeddare de su blog de s’amigu Vito Biolchini chi de sa limba nd’at fatu una bandera o de s’amigu Anthony Muroni chi at iscritu in sardu in su giornale chi ghiat. No est in fines chi sa gente apat detzìdidu de torrare a faeddare in sardu, ma naramus chi b’at un’unda de aficu e chi calicunu chircat – giustamente -de si nche l’amasedare e sètzere. In unos cantos cherbeddos iscàmpiat su tinu chi Casteddu potzat e depat èssere sa capitale de sa revesa linguìstica finas. E custu andat bene ca s’orgòlliu e s’ambìtzia serbint finas a acumprire arribos insperados.

 

 

Sa beridade est chi Casteddu est protagonista dae meda de sa polìtica linguìstica ca inoghe b’est sa polìtica chi contat e sa Regione, chi in custos ùrtimos 8 annos at fatu meda a livellu simbòlicu e calicuna cosa cuncreta. Nessi b’at proadu mentres àteras istitutziones fiant impitzadas o a cuntierrare contra a sa limba ufitziale regionale o a promòvere s’italianu e s’inglesu a manera dereta. Ma a èssere protagonistas de sa polìtica non bolet nàrrere a èssere luego in intro de una revesa linguìstica fundada a pitzu de sos faeddadores. E difatis s’arriscu mannu de custu apretu linguìsticu de sos casteddajos est chi in tames de unu pensu de classe dirigente verdadera, bincat su munitzipalismu, su localismu, s’identidade de ‘printzipale’ in cunforma a su Campidanu de acanta e non de capitale sarda.

 

 

Si b’at in Casteddu un’apentu nou pro sa limba, dae banda finas de cantos minores de sa classe dirigente, penso chi custu si depat aderetzare a disinnos mannos chi inghirient totu sa Sardigna. Ite li serbit a Casteddu a èssere sa prima inter pares si sos pares sunt Sinnai e Cabuderra? Casteddu depet castiare a totu sa Sardigna e dare assempru finas in Orosei, in Lùvula, in Terranoa o in Otieri. Pro non nàrrere chi podet leare cussu impreu chi Tàtari non leat. E pro non nàrrere chi sa batalla vera est a abbaidare a Roma comente interprete de totu sa Sardigna.

 

 

E tando a fàghere comitados de bilinguismu demogràficu contra a calicunu est ipòcrita ca diat èssere mègius a gherrare contra a cussos movimentos de babbos e mamas chi non bolent su sardu in iscola. (ca in Casteddu bi nd’at). O contra a autoridades locales chi, pro su sardu, non ghelant nointames sa volontade populare. Custa est sa chistione.

 

 

E si diat dèpere pigare una positzione sèria pro sa chistione de sa limba ufitziale de impreare in s’istitutzione. Ca ponende in fatu a sos dialetos locales s’at a pesare unu prùine mediàticu folclorìsticu ebbia, sena nudda de cuncretu. Comente difatis est costende a fitianu in sas initziativas polìticas.
 

Sos casteddajos  chi, pustis annos de ismèntigu, sunt torrende a sa chistione linguìstica, diant dèpere ammustrare a sos sardos de èssere fìgios de una capitale e torrare a isperiare a largu. Barigare  s’orizonte de Sinnia e Cabuderra e istelesare a totu sa Sardigna. Si nono ruent in sa trampa de su localismu e de su folclorismu. E ant a fallire, fàghere dannu e fulliare custu sentidu nou tzitadinu pro sa limba. S’ùnicu in Consìgiu Comunale chi paret apat cumpresu custu mi paret su consigeri comunale de su Partidu Democràticu Marco Murgia. Sos àteros no isco. De calicunu apo intesu petzi ideas chi non barigant su bighinadu. E custu faghet dannu a su sardu finas si non si bolet.

 

 

Gasi chi, mi timo, chi sa classe dirigente de Casteddu, cussa verdadera, si nde at a rìere meda de custu bilinguismu munitzipale o de hinterland, pesadu sena perunu cunfrontu cun sa comunidade sarda chi si isparghet, non paret beru, luego barigadu Muristeni e Nuraminis