Schopenhauer e sa crìtica a Kant

Schopenhauer e sa crìtica a Kant

de Giuseppe Corronca

1-danzicaArthur Schopenhauer naschet in Dànzica in su 1788 e morit in su 1861. S’òpera sua printzipale est Die welt als Wille und Vorstellung (Su mundu comente voluntade e rapresentatzione), publicada in su 1818. Isse est su primu filòsofu otzidentale chi chircat de recuperare sa filosofia orientale: difatis, Schopenhauer, cumentzat a criticare sa distintzione kantiana intre fenòmenu e noùmenu. Si pro Kant su fenòmenu est s’ùnica realidade a sa cale s’òmine podet lòmpere e su noùmenu est unu cuntzetu-lìmite chi serbit comente pro-memoria crìticu, pro ammentare a nois sos lìmites de sa connoschèntzia, pro Schopenhauer su fenòmenu est una illusione, unu bisu, su chi sa sapièntzia indiana cramat «velu de Maya», e su noùmenu est sa realidade chi si cuat in segus a su fenòmenu chi su filòsofu depet iscobèrrere. Si pro su crititzismu su fenòmenu est s’ogetu de sa rapresentatzione chi esistit a fora de sa cusssèntzia pro Schopenhauer su fenòmenu est una rapresentatzione chi esistit petzi a intro de sa cussèntzia. Schopenhauer faghet in manera chi siat possìbile sa bia de atzessu a su noùmenu chi Kant at serradu, pro mèdiu de sa voluntade de bìvere chi est incònscia, ùnica, eterna, incausada e sena iscopu. Ma chèrrere est patire: sa vida est dolorosa. Petzi su praghere faghet acabare su dolore. Ma bi est finas sa noia, chi benit cando acabat su disìgiu. Schopenhauer at una visione pessimista de sa vida, bida comente unu pèndolu chi andat e benit intre su dolore e sa noia. Custu dolore si trasformat in pessimismu còsmicu: «totu est dolore». Dae su dolore s’òmine si podet liberare pro mèdiu de s’arte, de sa morale e de s’ascesi. Pro Shopenhauer sa punna de s’amore est petzi s’acopiamentu. Ma si s’amore est unu istrumentu pro sighire s’ispetzie, non b’est amore sena sessualidade. S’amore procreativu benit cunsideradu comente pecadu e birgòngia. Issu cummitit su peus de sos delitos: sa perpetuatzione de àteras creaturas destinadas a sufrire. S’ùnicu amore no est cussu chi naschet dae s’eros, ma cussu disinteressadu de sa pietade.2-die-welt-als-wille-und-vorstellung

Sa visione pessimìstica de Schopenhauer si manifestat in su refudu de s’otimismu còsmicu, ischema de pensu chi interpretat su mundu comente unu organismu perfetu, guvernadu dae unu Deus o dae una religione immanente. Pro Schopenhauer su mundu no est su rennu de sa lògica e de s’armonia, ma su teatru de s’illogitzidade e de sa soprafatzione. Issu cuntestat sas religiones e sos sistemas teìsticos e providentzialìsticos, abotzende sas lìneas de unu ateismu filosòficu chi at a èssere isvilupadu in forma originale dae Nietzsche.

A su refudu de s’otimismu còsmicu, si annanghet fintzas su refudu de s’otimismu sotziale. Shopenhauer difatis andat contra a sa tesi de sa bontade e de s’òmine comente èssere sotzievole. Su chi règulat sos raportos umanos est su cunflitu e su tentativu de soprafatzione retzìproca. Si sos òmines bivent paris no est tantu pro simpatia o unu sensu innatu de bìvere in sotziedade, ma mescamente pro bisòngiu.

3-otimismu-cosmicuShopenhauer refudat fintzas s’otimismu istòricu. Pro Shopenhauer s’istòria no est una iscièntzia ca si limitat a sa catalogatzione de s’individuale e est inferiore a s’arte e a sa filosofia chi imbetzes punnant a sas istruturas universales e permanentes, resurtende prus fungudas e beras. Shopenhauer duncas cunsìderat s’istòria comente unu dramma chi si repitit. Nointames sa visione pessimìstica de su filòsofu de Dànzica, issu at esertzitadu una influèntzia notèvole in filòsofos comente Kierkegaard, Nietzsche, Freud ma fintzas in artistas e literados de vàrios paisos.

 

Leave a comment

Send a Comment

S'indiritzu email tuo no at a èssere publicadu. Is campos pedidos sunt signados *