Cando s'Itàlia aiat bombardadu Bartzellona (Pro non pèrdere sa memòria)

de Giagu Ledda –

Sas dies 16, 17  e 18 de su mese de martzu de su 1938 sa tzitade de Bartzellona est istada bombardada sena pasu dae s’aviatzione fascista italiana. Cussos bombardamentos  rapresentant su puntu prus artu de crudelidade de un’istrategia bene pianificada chi dat cumentzu a unu modellu nou de gherra: su bombardementu aèreu de sa populatzione tzivile, e de custa ebbia, de una tzitade manna europea.

Non sunt custas però sas primas bombas chi ruent subra de sa tzitade catalana. Su 13 de freàrgiu de su ’37 su naviu de gherra de sa marina italiana, Eugenio di Savoia, at isparadu 24 bombas subra de Bartzellona causende 18 mortos e deghinas de fertos. A sas bombas imboladas dae su mare sighint sas  isgantzads dae sos aèreos, semper cun prus frecuèntzia, tantu chi sa populatzione in fines est giai avesada a bìdere sos aèreos isgantzende bombas. In su mese de ghennàrgiu de su ’38 sa tzitade est bombardada oto bortas; su bersàlliu est su portu, sos depòsitos de benzina e sas fàbricas. Morint fintzas tziviles.

Sos bombardamentos de su 16, 17 e 18  de martzu sunt però diferentes pro sa finalidade chi tenent: a manera esclusiva sunt dirigidos in contra de sa populatzione tzivile; pro su tipu de atzione: non si tratat de   bombardamentos cuntzentrados in su tempus, ma illongados in su tempus;   pro sa cantidade totale de bombas isgantzadas in cussas tres dies.

Est Mussolini in pessone chi òrdinat a su sutasegretàriu e cabu de s’Istadu magiore Giuseppe Valle, tataresu de nàschida, de bombardare Bartzellona e custu sa die etotu imbiat unu telegramma a su generale Velardi, cumandante de s’aviatzione italiana in Mallorca, cun custas paràulas: “Iniziare da stanotte azione violenta su Barcellona con martellamento diluito nel tempo.” Mussolini aiat dadu cussa cumanda  sena pedire su permissu de Franco, pro si pònnere una medàglia in petorras e mustrare a su mundu chie fiat isse, fintzas a Hitler, chi s’aiat annessionadu s’Àustria dae pagas dies.

“Cuntentu chi sos italianos resessant a aterrorizare pro s’atza issoro in contu de agradare comente sonadores de mandulinu.”, at a nàrrere a Ciano sa die 20, frase chi Ciano annotat in su diàriu suo.

Sa die etotu, su 16, cumentzat s’assìtiu aèreu de Bartzellona. Sos aèreos essint dae sa base de Son Sant Joan, in Mallorca e est custu su primu atacu sistemàticu in contra de sa populatzione tzivile ebbia de una grande tzitade europea. Sos passàgios de sos aèreos de sa morte sunt gasi sighidos chi sa gente no ischit prus si sas sirenas sunt sonende s’avisu de su comintzu o de sa fine de unu bombardamentu.

In sas 41 oras de bombas imboladas dae su chelu, sunt mortas prus de milli pessones.

Su parlamentu tedescu e su presidente de sa Germània, Herzog, in su 1997 ant pedidu iscusas a sa tzitade de Guernica, reconnoschende sas curpas de sos sordados nazistas.

Sas autoridades italianas si sunt semper negadas, e sighint neghènde·si finas a como, a leare in cunsideru s’argumentu. S’ùrtimu aviadore de sos 21, totus voluntàrios e orgugliosos de lu fàghere, chi ant bombardadu Bartzellona, s’annu passadu at cròmpidu sos chentu annos e est istadu omagiadu e postu a esempru dae sas autoridades militares e polìticas; sa ministra de sa Defensa Roberta Pinotti l’at imbiadu sos augùrios, cun “twitter” ca est moderna: “Tanti auguri all’aviatore pluridecorato”.

Cando andades a Bartzellona faghide duos passos in sa Plaça Sant Felip Neri, in su Barri Gòtic, a palas de su palatzu de sa Generalitat, a costàgiu de sa Catedrale; bi sunt galu sos signales de sas bombas in sos muros. Fiant sas noe de mangianu: una bomba est tzocada in sa pratza e s’àtera est falada subra de sa cobertura de sa crèsia ma est tzocada  in sos fundaghes, in ue bi fiant deghinas de pitzinnos òrfanos. Mortos.

Italiani brava gente.

Leave a comment