CSU allarmat: arriscamus una lege chi faghet de su sardu unu dialetu

CSU allarmat: arriscamus una lege chi faghet de su sardu unu dialetu

Comunicadu ufitziale de su Coordinamentu pro su Sardu Ufitziale

Assemblea CSU
Assemblea CSU

Una lege inùtile in sa mègius ipòtesi, dannàrgia in su peus. Mescamente si est pessada pro imparare a sos pitzinnos nostros chi su sardu est poesia folclorìstica o faeddu de su logu. Est a nàrrere, faeddende in  suspu, chi sa limba nostra est unu dialetu. Non cumbinchent su Coordinamentu pro su Sardu Ufitziale sas ùrtimas initziativas de sa  Cummissione Cultura de su Cussìgiu Regionale, chi dae pagu at annuntziadu in unu comunicadu de s’Ufìtziu Istampa de su Cussìgiu un’initziativa pro unificare in unu testu ùnicu tres propostas de lege: sa n°36 “Legge regionale per l’insegnamento della storia, della cultura e della Sardegna nelle scuole”; sa 167 “Norme volte a incentivare l’insegnamento della lingua sarda nelle scuole di ogni ordine e grado della Regione. Modifiche e integrazioni alla legge 15 ottobre 1997 n.26” e 228 “Normas pro sa tutela, ufitzializatzione e promotzione de sa limba sarda e de sas àteras variedades linguìsticas de Sardigna”, questa ùrtima bilìngue e amparada dae su CSU.

A sas beras, però, in su comunicadu ufitziale riferint chi, in s’auditzione de s’assessora Firino,  fata lunis coladu, paret chi apant illustradu petzi sa proposta nùmeru 167, chi a s’assòtziu de militantes, espertos e apassionados de sa limba no lis agradat pro nudda. Sa proposta de lege n° 167, primu firmatàriu su soveranista Pàule Zedda, a pàrrere de su CSU est inùtile a sos efetos pràticos de un’insinnamentu didàticu normale, ca sa cumpetèntzia  no est regionale; infatis,  b’est giai s’artìculu 4 de sa lege istatale 482/99 chi règulat sa matèria. Sa Regione devet petzi finantziare in su bilàntziu sos gastos eventuales. Antzis, s’arriscu sèriu de intrare in custa matèria est chi su guvernu la diat pòdere impugnare e si diat pòdere arrimare fintzas su pagu chi si faghet pro su sardu curriculare.

Ma su CSU est in pessamentu pro sa frase chi b’est in su testu de Zedda, chi previdet un’insinnamentu “cumintzende dae sa limba faeddada in sa comunidade de apartenèntzia”, chi diat pàrrere chi prefìguret una situatzione surreale (ùnica in su mundu) de un’insinnamentu dialetale in càmbiu de un’insinnamentu chi tèngiat contu de unu còdighe iscritu ùnicu, comente in totu sas limbas de su mundu, chi in sa lege no las mentovant. Sa frase riferida a custu problema “sa Regione definat un’indiritzu in riferimentu a sa produtzione de sos testos iscrittos in limba sarda de destinare a sas iscolas, promovende s’istandardizatzione “gràfica” (sic) e linguìstica de sa limba”, infatis, est ambìgua, e lassat lìbera s’interpretatzione si s’istandardizatzione podat èssere unitària o podat prevìdere prus de un’ istandard (logudoresu, campidanesu, nugoresu, sultzitanu, baroniesu e totu gasi).

CSU - in Casteddu
CSU – in Casteddu

Custa lìnia, mandada a dae in antis in manera trampera in su testu, diat pòdere tènnere comente cunseguèntzia su caos totale in sas iscolas: diant bisongiare 300 manuales didàticos, sos insinnantes diant dèvere èssere totus de sa bidda de nàschida e non diant pòdere girare in su territòriu, e in casos medas diat èssere difìtzile a istabilire cale est sa  limba de apartenèntzia de su pitzinnu. In suma, un’impostatzione dannàrgia ca diat cunsacrare  in manera ufitziale, si aprovada, su partzimentu de su sardu e s’agabbu de su bisu de una limba unitària. Diamus pònnere a rìere s’Europa de sas minorias promovende sos “faeddos de apartenèntzia” nostros (est a nàrrere sos dialetos) in càmbiu de una limba normale e ufitziale. In  prus, est un’atu pleonàsticu e esageradu chi at a agiùnghere burocratzia a burocratzia, at a provocare un’isperdìtziu de dinare pùblicu e at a creare organismos pletòricos destinados a acadèmicos e espertos controllàbiles.

 In prus, b’est s’arriscu chi unas cantas normas, comente sa programatzione orària de sa chida, las impugnet su Guvernu istatale e las annullet sa Corte Costitutzionale. Sos àteros obietivos de sa proposta sunt craros: a nche torrare su folclore e sa “cultura sarda” veiculada in italianu a su tzentru de sas atividades de finantziamentu, a torrare a dare unu rolu a chie est contra a su sardu comente limba ufitziale, a nche catzare  a su sardu sa fortza de s’ufitzialidade pro nche lu torrare a matèria iscolàstica folclorìstica de sèrie B. Peruna rivolutzione culturale o novidade. Sa lege istatale chi permitet s’insinnamentu de su sardu in iscola b’est dae meda e est sa 482/99.

Bastat a la fàghere funtzionare cun sos pranos triennales e cun sa doda finantzària de sa Regione. Sa proposta, in manera matzonina, punnat a burrare s’esperièntzia de sa Limba Sarda Comuna, cando chi sas isperimentatziones aiant dadu, imbetzes, unu resurtadu bonu. Est petzi un’atu chi servit a garantire s’imàgine de unas cantas carrieras polìticas e a partzire sos sardos in tribùs linguìsticas. Ma si cherent reduire su patrimòniu linguìsticu sardu a s’insinnamentu de sos dialetos munitzipales sìngulos – si pregontat su CSU – pro ite a  revindicare sa dinnidade e s’esistèntzia etotu  de sa limba in dae in antis de s’Istadu Italianu? Non benit mègius a lasciare totu comente est?

CSU logo

Mancu un’atzinnu a sas àteras limbas de Sardigna: catalanu, lìgure, gadduresu e tataresu. Dispraghet a bìdere cussigeris regionales donende sa firma issoro a unu testu non meledadu. Alternativa e contrapropostas? Operare in s’istatutu, afortire s’istandardizatzione unitària, creare un’agentzia indipendente sena pesare tropu in sas  cassas pùblicas, recunvertende entes chi bi sunt giai. A tènnere unu progetu cumplessivu chi non siat petzi su de imparare a sos pitzinnos chi su sardu no est una limba, ma unu misturitzu de dialetos de apartenèntzia.

 Su CSU faghet un’apellu a intelletuales, fortzas polìticas, Cussìgiu, guvernu regionale e a sa   cummissione etotu a tales chi, manigende una matèria gasi dìliga, non si lasset logu a passiones, visiones o interessos personales de custu o cuddu cussigeri regionale, ma si incaminet in manera curreta unu dibàtidu chi cointeresset totu sas visiones, sas esperièntzias, sas cumpetèntzias e sas sensibilidades in custu àmbitu. Su Coordinamentu pro su Sardu Ufitziale est disponìbile a fàghere sa parte sua.

Casteddu, 28 5 2016

Coordinamentu Sardu Ufitziale

Assemblea Diretiva

 

 

Leave a comment

Send a Comment

S'indiritzu email tuo no at a èssere publicadu. Is campos pedidos sunt signados *