Publicamus in sardu su testu de su disinnu de lege de riforma costitutzionale aprovadu dae sa Càmera de sos Diputados su 12 de abrile de su 2016 e publicadu in sa Gazzetta Ufficiale n. 88 de su 15 de abrile de su 2016.
In atòngiu b’est su referendum pro nàrrere chi eja o chi nono a custa riforma. Cadaunu at a votare segundu cussèntzia. E cadaunu, duncas, est giustu chi s’istùdiet bene su testu. (s.s.)
CÀMERA DE SOS DIPUTADOS
TESTU LEGE COSTITUTZIONALE
Testu de lege costitutzionale aprovadu in segunda votatzione a majoria assoluta, ma inferiore a sos duos terztos de sos membros de cada Càmera, in ue b’at: «Disponimentos pro su superamentu de su bicameralismu paritàriu, su minimòngiu de su nùmeru de sos parlamentares, su cuntenimentu de sos costos de funtzionamentu de sas istitutziones, sa supressione de su CNEL e sa revisione de su tìtulu V de sa parte II de sa Costitutzione». (16A03075)
(GU n.88 de su 15-4-2016)
Avertèntzia:
Su testu de sa lege costitutzionale est istadu aprovadu dae su Senadu de sa Repùblica, in segunda votatzione, cun sa majoria assoluta de sos cumponentes suos, in sa sessione de su 20 de ghennàrgiu de su 2016, e dae sa Càmera de sos diputados, in segunda votatzione, cun sa majoria assoluta de sos cumponentes suos, in sa sessione de su 12 de abrile de su 2016.
Intro de tres meses dae sa publicatzione in sa Gazzetta Ufficiale de su testu chi sighit, su chimbe unu de sos membros de una Càmera, o 500.000 eletores, o chimbe Cussìgios regionales podent pedire chi si protzedat a su referendum populare.
Su comunicadu presente est istadu redatadu cunforma a s’art. 3 de sa lege de su 25 de maju 1970, n. 352.
Capu I
MODÌFICAS A SU TÌTULU I DE SA PARTE II DE SA COSTITUTZIONE
Art. 1.
(Funtziones de sas Càmeras).
1. S’artìculu 55 de sa Costitutzione est sustituidu dae su chi sighit:
«Art. 55. – Su Parlamentu si cumponet de sa Càmera de sos diputados e de su Senadu de sa Repùblica.
Sas leges chi istabilint sas modalidades de eletzione de sas Càmeras promovent s’echilìbriu de fèminas e òmines in sa rapresentàntzia.
Cada membru de sa Càmera de sos diputados rapresentat sa Natzione.
Sa Càmera de su diputados est titulare de su raportu de cunfiàntzia cun su Guvernu e pràticat sa funtzione de indiritzu polìticu, sa funtzione legislativa e sa de controllu de s’operadu de su Guvernu.
Su Senadu de sa Repùblica rapresentat sas istitutziones territoriales e pràticat funtziones de racordu intre s’ Istadu e sos àteros entes costitutivos de sa Repùblica. Cuncurret in sa pràtica de sa funtzione legislativa in sos casos e cunforma a sas modalidades istabilidas dae sa Costitutzione, e fintzas a sa pràtica de sas funtziones de collegamentu intre s’Istadu, sos àteros entes costitutivos de sa Repùblica e s’Unione europea. Leat parte in sas detzisiones diretas a sa formatzione e a s’atuatzione de sos atos normativos e de sas polìticas de s’Unione europea. Vàlutat sas polìticas pùblicas e s’atividade de sas amministratziones pùblicas e verìficat s’impatu de sas polìticas de s’ Unione europea in sos territòrios. Cuncurret in s’espressione de sos pàrreres pro sas nòminas de cumpetèntzia de su Guvernu in sos casos prevididos dae sa lege e in sa verìfica de s’atuatzione de sas leges de s’Istadu.
Su Parlamentu si reunit in sessione comuna de sos membros de sas duas càmeras petzi in sos casos istabilidos dae sa Costitutzione».
Art. 2.
(Cumpositzione e eletzione de su Senadu de sa Repùblica).
1. S’artìculu 57 de sa Costitutzione est sustituidu dae su chi sighit:
«Art. 57. – Su Senadu de sa Repùblica est formadu dae 95 senadores rapresentativos de sas istitutziones territoriales e dae 5 senadores chi los podet nominare su Presidente de sa Repùblica.
Sos Cussìgios regionales e sos Cussìgios de sas Provìntzias autònomas de Trento e de Bolzano eleghent, cun mètodu proportzionale, sos senadores in mesu de sos cumponentes issoro e, in sa mesura de unu pro cadaunu, in mesu de sos sindigos de sas Comunas de sos territòrios rispetivos.
Peruna Regione podet tènnere unu nùmeru de senadores inferiore a duos; cadauna de sas Provìntzias autònomas de Trento e de Bolzano nde tenet duos.
Su partzimentu de sos iscannos in mesu de sas Regiones si faghet, prèvia aplicatzione de sos disponimentos de su comma anteriore, in proportzione a sa populatzione issoro, comente resurtat dae s’ùrtimu tzensimentu generale, in base a sos cuotzientes intreos e a sos restos prus artos.
Sa durada de su mandadu de sos senadores currispondet cun sa de sos òrganos de sas istitutziones territoriales dae sos cales sunt istados elèghidos, in cunformidade a sos issèberos espressados dae sos eletores pro sos candidados cussigeris in ocasione de su rennovu de sos òrganos matessi, cunforma a sas modalidades istabilidas dae sa lege de sa cale in su comma 6.
Cun lege aprovada dae ambas duas càmeras sunt reguladas sas modalidades de atributzione de sos iscannos e de eletzione de sos membros de su Senadu de sa Repùblica in mesu de sos cussigeris e sos sìndigos, e fintzas cussas pro sa sustitutzione issoro, in casu de sessada dae sa càrriga eletiva regionale o locale. Sos iscannos sunt atribuidos in resone de sos votos espressados e de sa cumpositzione de cada Cussìgiu».
Art. 3.
(Modìfica a s’artìculu 59 de sa Costitutzione).
1. A s’artìculu 59 de sa Costitutzione, su segundu comma est sustituidu dae su chi sighit:
«Su Presidente de sa Repùblica podet nominare senadores tzitadinos chi ant illughidadu sa Pàtria pro mèritos artos a beru in su campu sotziale, sientìficu, artìsticu e literàriu. Custos senadores durant in càrriga sete annos e non podent èssere torrados a nominare».
Art. 4.
(Durada de sa Càmera de sos diputados).
1. S’artìculu 60 de sa Costitutzione est sustituidu dae su chi sighit:
«Art. 60. – Sa Càmera de sos diputados est elèghida per 5 annos.
Sa durada de sa Càmera de sos diputados non podet èssere prorogada si non pro lege e petzi in casu de gherra».
Art. 5.
(Modìfica de s’artìculu 63 de sa Costitutzione).
1. A s’artìculu 63 de sa Costitutzione, a pustis de su comma 1 est insertadu su chi sighit:
«Su regulamentu istabilit in cales casos s’eletzione o sa nòmina a sas càrrigas in sos òrganos de su Senadu de sa Repùblica podent èssere limitadas in resone de sa pràtica de funtziones de guvernu regionales o locales».
Art. 6.
(Modìficas a s’artìculu 64 de sa Costitutzione).
1. A s’artìculu 64 de sa Costitutzione sunt aportadas custas modìficas:
a) a pustis de su comma 1 est insertadu su chi sighit:
«Sos regulamentos de sas Càmeras garantint sos deretos de sas minorias parlamentares.
Su regulamentu de sa Càmera de sos diputados disciplinat s’istatutu de sas opositziones»;
b) su comma 4 est sustituidu dae su chi sighit:
«Sos membros de su Guvernu tenent su deretu, e, si bi lu pedint, s’òbligu, de assìstere a sas sessiones de sas Càmeras. Devent èssere intesos cada bia chi lu pedint»;
c) est agiuntu, in fines, su comma chi sighit:
«Sos membros de su Parlamentu tenent su dovere de leare parte in sas sessiones de s’Assemblea e in sos traballos de sas Cummissiones».
Art. 7.
(Tìtulos de ammissione de sos cumponentes de su Senadu de sa Repùblica).
1. A s’artìculu 66 de sa Costitutzione est agiuntu, in fines, su comma chi sighit:
«Su Senadu de sa Repùblica cunstatat sa sessada dae sa càrriga eletiva regionale o locale e de sa decadèntzia cunsighente dae Senadore».
Art. 8.
(Vìnculu de mandadu).
1. S’artìculu 67 de sa Costitutzione est sustituidu dae su chi sighit:
«Art. 67. – Sos membros de su Parlamentu pràticant sas funtziones issoro sena vìnculu de mandadu».
Art. 9.
(Indennidade parlamentare).
1. A s’artìculu 69 de sa Costitutzione, sas paràulas: «de su Parlamentu» sunt sustituidas dae sas chi sighint: «de sa Càmera de sos diputados».
Art. 10.
(Protzedimentu legislativu).
1. S’artìculu 70 della Costitutzione est sustituidu dae su chi sighit:
«Art. 70. – Sa funtzione legislativa est praticada in manera colletiva dae sas duas Càmeras pro sas leges de revisione de sa Costitutzione e sas àteras leges costitutzionales, e petzi pro sas leges de atuatzione de sos disponimentos costitutzionales chi pertocant sa tutela de sas minorias linguìsticas, sos referendum populares, sas àteras formas de cunsultatzione de s’artìculu 71, pro sas leges chi detèrminant s’ordinamentu, sa legislatzione eletorale, sos òrganos de guvernu, sas funtziones fundamentales de sas Comunas e de sas Tzitades metropolitanas e sos disponimentos de printzìpiu subra de sas formas assotziativas de sas Comunas, pro sa lege chi istabilit sas normas generales, sas formas e sos tèrmines de sa partetzipatzione de s’Itàlia a sa formatzione e a s’atuatzione de sa normativa e de sas polìticas de s’Unione europea, pro sa chi detèrminat sos casos de inelegibilidade e de incumpatibilidade cun s’ufìtziu de Senadore de s’artìculu 65, comma 1, e pro sas leges de sos artìculos 57, comma 6, 80, segundu perìudu, 114, comma 3, 116, comma 3 117, comma 5 e 9, 119, comma 6, 120, comma 2, 122, comma 1, e 132, comma 2. Sas matessi leges, cadauna cun ogetu pròpiu, podent èssere abrogadas, modìficadas o derogadas petzi in forma espressa e dae leges aprovadas a norma de su comma presente.
Sas àteras leges sunt aprovadas dae sa Càmera de sos diputados.
Cada disinnu de lege aprovadu dae sa Càmera de sos diputados est trasmissu cun immediadesa a su Senadu de sa Repùblica chi, intro de 10 dies, a rechesta de su tres unu de sos cumponentes suos, podet dispònnere de l’esaminare. In sas 30 dies a pustis su Senadu de sa Repùblica podet deliberare propostas de modìfica de su testu, subra de sas cales sa Càmera de sos diputados si pronùntziat in manera definitiva. Si su Senadu de sa Repùblica non detzidet de protzèdere a s’esàmene o si est coladu de badas su tèrmine pro deliberare, o fintzas cando sa Càmera de sos diputados s’est pronuntziada in manera definitiva, sa lege podet èssere promulgada.
S’esàmene de su Senadu de sa Repùblica pro sas leges chi dant atuatzione a s’artìculu 117, comma 4, est dispostu in su tèrmine de 10 dies dae sa data de trasmissione. Pro sos matessi disinnos de lege, sa Càmera de sos diputados si podet non cunformare a sas modìficas propostas dae su Senadu de sa Repùblica a majoria assoluta de sos cumponentes suos, petzi pronuntziendeˑsi in sa votatzione finale a majoria assoluta de sos cumponentes suos.
Sos disinnos de lege de s’artìculu 81, comma 4, aprovados dae sa Càmera de sos diputados, sunt esaminados dae su Senadu de sa Repùblica, chi podet deliberare propostas de modìfica intro de 15 dies dae sa data de sa trasmissione.
Sos Presidentes de sas Càmeras detzident, de acordu intre issos, sas chistiones eventuales de cumpetèntzia, postas in tema cunforma a sas normas de sos regulamentos rispetivos.
Su Senadu de sa Repùblica podet, cunforma a cantu previdet su regulamentu suo, fàghere atividades de connoschèntzia, e fintzas formulare osservatziones subra de atos o documentos a s’esàmene de sa Càmera de sos diputados».
Art. 11.
(Initziativa legislativa).
1. A s’artìculu 71 de sa Costitutzione sunt aportadas custas modìficas:
a) a pustis de su comma 1 est insertadu su chi sighit:
«Su Senadu de sa Repùblica podet, cun deliberatzione adotada a majoria assoluta de sos cumponentes suos, rechèdere a sa Càmera de sos diputados de protzèdere a s’esàmene de unu disinnu de lege. In custu casu, sa Càmera de sos diputados protzedet a s’esàmene e si pronùntziat intro de su tèrmine de 6 meses dae sa data de sa deliberatzione de su Senadu de sa Repùblica»;
b) a su comma 2, sa paràula: «chimbantamìgia» est sustituida dae sa chi sighit: «chentuchimbantamìgia» e est agiuntu, in fines, su perìudu chi sighit: «Sa discussione e sa deliberatzione cunclusiva subra de sas propostas de lege de initziativa populare sunt garantidas in sos tempos, in sas formas e in sos lìmites istabilidos dae sos regulamentos parlamentares»;
c) est agiuntu, in fines, su comma chi sighit:
«Cun sa finalidade de favorire sa partetzipatzione de sos tzitadinos a sa determinatzione de sas polìticas pùblicas, sa lege costitutzionale istabilit cunditziones e efetos de referendum populares propositivos e de indiritzu, e fintzas de àteras formas de cunsultatzione, fintzas de sas formatziones sotziales. Cun lege aprovada dae ambas duas Càmeras sunt dispostas sas modalidades de atuatzione».
Art. 12.
(Modìfica de s’artìculu 72 de sa Costitutzione).
1. S’artìculu 72 de sa Costitutzione est sustituidu dae su chi sighit:
«Art. 72. – Cada disinnu de lege de s’artìculu 70, comma 1, presentadu a una Càmera, est, cunforma a sas normas de su regolamentu suo, esaminadu dae una Cummissione e pustis dae sa Càmera etotu, chi l’aprovat artìculu cun artìculu e cun votatzione finale.
Cada àteru disinnu de lege est presentadu a sa Càmera de sos diputados e, cunforma a sas normas de su regulamentu suo, esaminadu dae una Cummissione e pustis dae sa Càmera etotu, chi l’aprovat artìculu cun artìculu e cun votatzione finale.
Sos regulamentos istabilint protzedimentos incurtziados pro sos disinnos de lege chi si nde decrarat s’urgèntzia.
Podent fintzas istabilire in cales casos e formas s’esàmene e s’aprovatzione de sos disinnos de lege sunt deferidos a Cummissiones, fintzas permanentes, chi, in sa Càmera de sos diputados, sunt formadas in manera de riflètere sa proportzione de sos grupos parlamentares. Fintzas in custos casos, fintzas a su mamentu de s’aprovatzione definitiva sua, su disinnu de lege est remissu a sa Càmera, si su Guvernu o su deghe unu de sos cumponentes de sa Càmera o su chimbe unu de sa Cummissione rechedent chi siat discussu e votadu dae sa Càmera etotu o fintzas chi siat sutapostu a s’aprovatzione finale sua petzi cun decraratziones de votu. Sos regulamentos detèrminant sas formas de publitzidade de sos traballos de sas Cummissiones.
Sa protzedura normale de esàmene e de aprovatzione direta dae bandas de sa Càmera est semper adotada pro sos disinnos de lege in matèria costitutzionale e eletorale, pro sos de delegatzione legislativa, pro sos de cunversione in lege de decretos, pro sos de autorizatzione a ratificare tratados internatzionales e pro sos de aprovatzione de bilàntzios e cunsuntivos.
Su regulamentu de su Senadu de sa Repùblica disciplinat sas modalidades de esàmene de sos disinnos de lege trasmissos dae sa Càmera de sos diputados cunforma a s’artìculu 70.
Esclusos sos casos de s’artìculu 70, comma 1, e, in cada casu, sas leges in matèria eletorale, sas leges de autorizatzione a sa ratìfica de sos tratados internatzionales e sas leges de sos artìculos 79 e 81, comma 6, su Guvernu podet pedire a sa Càmera de sos diputados de deliberare, intro de chimbe dies dae sa rechesta, chi unu disinnu de lege inditadu comente essentziale pro s’atuatzione de su programa de Guvernu siat iscritu cun prioridade in s’òrdine de sos traballos e sutapostu a sa pronùntzia in manera definitiva de sa Càmera de sos diputados intro de su tèrmine de 60 dies dae sa deliberatzione. In custos casos, sos tèrmines de s’artìculu 70, comma 3, sunt reduidos de sa medade. Su tèrmine podet èssere diferidu de non prus de 15 dies, in relatzione a sos tempos de esàmene dae bandas de sa Cummissione e fintzas a sa cumplessidade de su disinnu de lege. Su regulamentu de sa Càmera de sos diputados istabilit sas modalidades e sos lìmites de su protzedimentu, fintzas cun riferimentu a s’omogeneidade de su disinnu de lege».
Art. 13.
(Modìficas a sos artìculos 73 e 134 de sa Costitutzione).
1. A s’artìculu 73 de sa Costitutzione, su comma 1 est sustituidu da sos chi sighint:
«Sas leges sunt promulgadas dae su Presidente de sa Repùblica intro de unu mese dae s’aprovatzione.
Sas leges chi disciplinant s’eletzione de sos membros de sa Càmera de sos diputados e de su Senadu de sa Repùblica podent èssere sutapostas, in antis de sa promulgazione issoro, a su giudìtziu preventivu de legitimidade costitutzionale dae bandas de sa Corte costitutzionale, a recussu motivadu presentadu dae nessi su bator unu de sos cumponentes de sa Càmera de sos diputados o dae nessi su tres unu de sos cumponentes de su Senadu de sa Repùblica intro de 10 dies dae s’aprovatzione de sa lege, in antis de sos cales sa lege non podet èssere promulgada. Sa Corte costitutzionale si pronùntziat intro de su tèrmine de 30 dies e, fintzas a tando, abbarrat suspesu su tèrmine pro sa promulgatzione de sa lege. In casu de decraratzione de illegitimidade costitutzionale, sa lege non podet èssere promulgada».
2. A s’artìculu 134 de sa Costitutzione, a pustis de su comma 1 est agiuntu su chi sighit:
«Sa Corte costitutzionale giùigat fintzas de sa legitimidade costitutzionale de sas leges chi disciplinant s’eletzione de sos membros de sa Càmera de sos diputados e de su Senadu de sa Repùblica cunforma a s’artìculu 73, comma 2».
Art. 14.
(Modìfica de s’artìculu 74 de sa Costitutzione).
1. S’artìculu 74 de sa Costitutzione est sustituidu da su chi sighit:
«Art. 74. – Su Presidente de sa Repùblica, in antis de promulgare sa lege, podet cun messàgiu motivadu a sas Càmeras pedire una deliberatzione noa.
Si sa rechesta pertocat sa lege de cunversione de unu decretu adotadu a norma de s’artìculu 77, su tèrmine pro sa cunversione in lege est diferidu de 30 dies.
Si sa lege est torra aprovada, custa devet èssere promulgada».
Art. 15.
(Modìfica de s’artìculu 75 de sa Costitutzione).
1. S’artìculu 75 de sa Costitutzione est sustituidu dae su chi sighit:
«Art. 75. – Est detzisu unu referendum populare pro deliberare s’abrogatzione, totale o partziale, de una lege o de un’ atu cun fortza de lege, cando lu pedint 500.000 eletores o 5 Cussìgios regionales.
No est ammissu su referendum pro sas leges tributàrias e de bilàntziu, de amnistia e de indultu, de autorizatzione a ratificare tratados internatzionales.
Tenent deretu a partetzipare a su referendum totu sos eletores.
Sa proposta sugeta a referendum est aprovada si at partetzipadu a sa votatzione sa majoria de sos chi tenent deretu o, si avantzada dae 800.000 eletores, sa majoria de sos votantes in sas ùrtimas eletziones de sa Càmera de sos diputados, e si si lompet a sa majoria de sos votos espressos in manera vàlida.
Sa lege detèrminat sas modalidades de atuatzione de su referendum».
Art. 16.
(Disponimentos in matèria de decretatzione de urgèntzia).
1. A s’artìculu 77 de sa Costitutzione sunt aportadas custas modìficas:
a) a su comma 1, sas paràulas: «de sas Càmeras» sunt sustituidas dae sas chi sighint: «disposta cun lege»;
b) a su comma 2, sas paràulas: «a sas Càmeras chi, fintzas si isortas, sunt cunvocadas apositamente e si reunint» sunt sustituidas dae sas chi sighint: «a sa Càmera de sos diputados, fintzas cando sa funtzione legislativa est praticada in manera colletiva dae sas duas Càmeras. Sa Càmera de sos diputados, fintzas si isorta, è cunvocada apositamente e si reunit»;
c) a su comma 3:
1) a su primu perìudu sunt agiuntas, in s’agabbu, sas paràulas chi sighint: « o, in sos casos chi su Presidente de sa Repùblica apat pedidu, a norma de s’artìculu 74, una deliberatzione noa, intro de 90 dies dae sa publicatzione issoro»;
2) a su segundu perìudu, sas paràulas: «Sas Càmeras podent» sunt sustituidas dae sas chi sighint: «Sa lege podet» e sas paràulas: «cun lege» sunt suprimidas;
d) sunt agiuntos, in s’agabbu, i sos commas chi sighint :
«Su Guvernu non podet, cun providimentos provisòrios cun fortza de lege: disciplinare sas matèrias inditadas in s’artìculu 72, comma 5, cun esclusione, pro sa matèria eletorale, de sa disciplina de s’organizatzione de su protzedimentu eletorale e de su faghìngiu de sas eletziones; reiterare disponimentos adotados cun decretos non cunvertidos in lege e regulare sos raportos giurìdicos nàschidos in sa base de sos matessi; ripristinare s’efetividade de normas de lege o de atos cun fortza de lege chi sa Corte costitutzionale at decraradu illegìtimos pro vìtzios chi non pertocant su protzedimentu.
Sos decretos tenent mesuras de aplicatzione immediada e de cuntenutu ispetzìficu, omogèneu e currispondente a su tìtulu.
S’esàmene, a norma de s’artìculu 70, commas 3 e 4 , de sos disinnos de lege de cunversione de sos decretos est dispostu dae su Senadu de sa Repùblica intro de 30 dies dae sa presentada issoro a sa Càmera de sos diputados. Sas propostas de modìfica podent èssere deliberadas intro de 10 dies dae sa data de trasmissione de su disinnu de lege de cunversione, chi bi devet èssere non prus in gasi de 40 dies dae sa presentada.
Durante s’esàmene de sos disinnos de lege de cunversione de sos decretos non podent èssere aprovados disponimentos estràneos a s’ogetu o a sas finaliades de su decretu».
Art. 17.
(Deliberatzione de s’istadu de gherra).
1. S’artìculu 78 de sa Costitutzione est sustituidu dae su chi sighit:
«Art. 78. – Sa Càmera de sos diputados delìberat a majoria assoluta s’istadu de gherra e cunferit a su Guvernu sos poderes netzessàrios».
Art. 18.
(Leges de amnistia e indultu).
1. A s’artìculu 79, comma 1, de sa Costitutzione, sas paràulas: «de cada Càmera,» sunt sustituidas dae sas chi sighint: «de sa Càmera de sos diputados,».
Art. 19.
(Autorizatzione a sa ratìfica de tratados internatzionales).
1. A s’artìculu 80 de sa Costitutzione, sas paràulas: «Sas Càmeras autorizant» sunt sustituidas dae sas chi sighint: «Sa Càmera de sos diputados autorizat» e est agiuntu, in s’agabbu, su perìudu chi sighit : «Sas leges chi autorizant sa ratìfica de sos tratados relativos a s’apartenèntzia de s’Itàlia a s’Unione europea sunt aprovadas dae ambas duas Càmeras».
Art. 20.
(Inchestas parlamentares).
1. S’artìculu 82 de sa Costitutzione est sustituidu dae su chi sighit:
«Art. 82. – Sa Càmera de sos diputados podet dispònnere inchestas subra de matèrias de interessu pùblicu. Su Senadu de sa Repùblica podet dispònnere inchestas subra de matèrias di interessu pùblicu chi pertocant sas autonomias territoriales.
Cun custa finalidade cada Càmera nòminat in mesu de sos cumponentes suos una Cummissione. A sa Càmera de sos diputados sa Cummissione est formada in manera de riflètere sa proportzione de sos grupos. Sa Cummissione de inchesta protzedet a sas indàgines e a sos esàmenes cun sos matessi poderes e sas matessi limitatziones de s’autoridade giuditziària».
Capu II
MODÌFICAS A SU TÌTULU II DE SA PARTE II DE SA COSTITUTZIONE
Art. 21.
(Modìficas a s’artìculu 83 de sa Costitutzione in matèria de delegados regionales e de quorum pro s’eletzione de su Presidente de sa Repùblica).
1. A s’artìculu 83 de sa Costitutzione sunt aportadas sas modìficas chi sighint :
a) su comma 2 est abrogadu;
b) a su comma 3, su segundu perìudu est sustituidu dae sos chi sighint: «Dae su de bator iscrutìnios est bastante sa majoria de su chimbe tres de s’assemblea. Dae su de sete iscrutìnios est bastante sa majoria de su chimbe tres de sos votantes».
Art. 22.
(Disponimentos in tema de eletzione de su Presidente de sa Repùblica).
1. A s’artìculu 85 de sa Costitutzione sunt aportadas sas modìficas chi sighint :
a) a su comma 2, sas paràulas: «e sos delegados regionales,» sunt suprimidas e a pustis de su primu perìudu est agiuntu su chi sighit: «Cando su Presidente de sa Càmera pràticat sas funtziones de su Presidente de sa Repùblica in su casu chi custu no las podet cumprire, su Presidente de su Senadu cunvocat e presidet il Parlamentu in sessione comuna»;
b) a su comma 3, su primu perìudu est sustituidu dae su chi sighit: «Si sa Càmera de sos diputados est isorta, o mancat prus pagu de tres meses a sa sessada sua, s’eletzione si faghet intro de 15 dies dae sa reunione de sa Càmera noa».
Art. 23.
(Pràtica de sas funtziones de su Presidente de sa Repùblica).
1. A s’artìculu 86 de sa Costitutzione sunt aportadas sas modìficas chi sighint :
a) a su comma 1, sas paràulas: «de su Senadu» sunt sustituidas dae sas chi sighint: «de sa Càmera de sos diputados»;
b) a su comma 2, sas paràulas: «su Presidente de sa Càmera de sos diputados detzidet» sunt sustituidas dae sas chi sighint: «su Presidente de su Senadu detzidet», sas paràulas: «sas Càmeras sunt isortas» sunt sustituidas dae sas chi sighint: «sa Càmera de sos diputados est isorta» e sa paràula: «issoro» est sustituida dae sa chi sighit: «sua».
Art. 24.
(Isorvimentu de sa Càmera de sos diputados).
1. A s’artìculu 88 de sa Costitutzione, su comma 1 est sustituidu dae su chi sighit:
«Su Presidente de sa Repùblica podet, intesu su Presidente suo, isòrvere sa Càmera de sos diputados».
Capu III
MODÌFICAS A SU TÌTULU III DE SA PARTE II DE SA COSTITUTZIONE
Art. 25.
(Cunfiàntzia a su Guvernu).
1. A s’artìculu 94 de sa Costitutzione sunt aportadas sas modìficas chi sighint :
a) a su comma 1, sas paràulas: «de sas duas Càmeras» sunt sustituidas dae sas chi sighint: «de sa Càmera de sos diputados»;
b) a su comma 2, sas paràulas: «Cada Càmera acordat o rèvocat sa cunfiàntzia» sunt sustituidas dae sas chi sighint: «Sa cunfiàntzia est acordada o revocada»;
c) a su comma 3, sas paràulas: «a sas Càmeras» sunt sustituidas dae sas chi sighint: «in dae in antis de sa Càmera de sos diputados»;
d) a su comma 4, sas paràulas: «de una o de ambas Càmeras» sunt sustituidas dae sas chi sighint: «de sa Càmera de sos diputados»;
e) a su comma 5, a pustis de sa paràula: «Càmera» sunt insertadas sas chi sighint: «de sos diputados».
Art. 26.
(Modìfica a s’artìculu 96 de sa Costitutzione).
1. A s’artìculu 96 de sa Costitutzione, sas paràulas: «de su Senadu de sa Repùblica o» sunt suprimidas.
Art. 27.
(Modìfica a s’artìculu 97 de sa Costitutzione).
1. Su comma 2 de s’artìculu 97 de sa Costitutzione est sustituidu dae su chi sighit:
«Sos ufìtzios pùblicos sunt organizados cunforma a disponimentos de lege, a manera chi siant assegurados s’andamentu bonu, s’impartzialidade e sa trasparèntzia de s’amministratzione».
Art. 28.
(Supressione de su CNEL).
1. S’artìculu 99 de sa Costitutzione est abrogadu.
Capu IV
MODÌFICAS A SU TÌTULU V DE SA PARTE II DE SA COSTITUTZIONE
Art. 29.
(Abolitzione de sas Provìntzias).
1. A s’artìculu 114 de sa Costitutzione sunt aportadas sas modìficas chi sighint :
a) in su comma 1, sas paràulas: «dae sas Provìntzias,» sunt suprimidas;
b) in comma 2, sas paràulas: «sas Provìntzias,» sunt suprimidas.
Art. 30.
(Modìfica a s’artìculu 116 de sa Costitutzione).
1. In s’artìculu 116 de sa Costitutzione, su comma 3 est sustituidu dae su chi sighit:
«Formas ulteriores e cunditziones particulares de autonomia, chi pertocant sas matèrias de s’artìculu 117, comma 2, lìteras l), petzi pro s’organizatzione de sa giustìtzia de paghe, m), petzi pro sos disponimentos generales e comunos pro sas polìticas sotziales, n), o), petzi pro sas polìticas ativas de su traballu e a s’istrutzione e formatzione professionale, q), petzi pro su cummèrtziu cun s’èsteru, s) e u), petzi pro su guvernu de su territòriu, podent èssere atribuidas a àteras Regiones, cun lege de s’Istadu, fintzas a rechesta de sas matessi, intesos sos entes locales, rispetende sos printzìpios de s’artìculu 119, bastet chi sa Regione siat in cunditzione de echilìbriu intre sas intradas e sos gastos de su bilàntziu suo. Sa lege est aprovada dae ambas duas Càmeras, in base a intesa de s’ Istadu e de sa Regione interessada».
Art. 31.
(Modìfica de s’artìculu 117 de sa Costitutzione).
1. S’artìculu 117 de sa Costitutzione est sustituidu dae su chi sighit:
«Art. 117. – Sa potestade legislativa est praticada dae s’Istadu e dae sas Regiones rispetende sa Costitutzione, e fintzas sos vìnculos che benint dae s’ordinamentu de s’Unione europea e dae sos òbligos internatzionales.
S’Istadu tenet sa legislatzione esclusiva in sas sas matèrias chi sighint :
a) polìtica èstera e raportos internatzionales de s’Istadu; raportos de s’Istadu cun s’Unione europea; deretu de asilu e cunditzione giurìdica de sos tzitadinos de Istados chi non faghent parte de s’’Unione europea;
b) immigratzione;
c) raportos intre sa Repùblica e sas cunfessiones religiosas;
d) difesa e Fortzas armadas; seguresa de s’Istadu; armas, munitziones e esplosivos;
e) moneda, tutela de su rispàrmiu e mercados finantziàrios e assegurativos; tutela e promotzione de sa cuncurrèntzia; sistema valutàriu; sistema tributàriu e contàbile de s’ Istadu; armonizatzione de sos bilàntzios pùblicos; coordinamentu de sa finàntzia pùblica e de su sistema tributàriu; perecuatzione de sas resursas finantziàrias;
f) òrganos de s’Istadu e leges eletorales relativas; referendum istatales; eletzione de su Parlamentu europeu;
g) ordinamentu e organizatzione amministrativa de s’Istadu e de sos entes pùblicos natzionales; normas subra de su protzedimentu amministrativu e subra de sa disciplina giurìdica de su traballu a sas dipendèntzias de sas amministratziones pùblicas pro nd’assegurare s’uniformidade in su territòriu natzionale;
h) ordine pùblicu e seguresa, francu sa politzia amministrativa locale;
i) tzitadinàntzia, istadu tzivile e anàgrafes;
l) giurisditzione e normas protzessuales; ordinamentu tzivile e penale; giustìtzia amministrativa;
m) determinatzione de sos livellos essentziales de sas prestatziones chi pertocant sos deretos tziviles e sotziales chi devent èssere garantidos in totu su territòriu natzionale; disponimentos generales e comunos pro sa tutela de sa salude, pro sas polìticas sotziales e pro sa seguresa alimentare;
n) disponimentos generales e comunos subra de s’istrutzione; ordinamentu iscolàsticu; istrutzione universitària e programatzione istratègica de sa chirca sientìfica e tecnològica;
o) previdèntzia sotziale, contende fintzas sa previdèntzia cumplementare e integrativa; tutela e seguresa de su traballu; polìticas ativas de su traballu; disponimentos generales e comunos subra de s’istrutzione e formatzione professionale;
p) ordinamentu, legislatzione eletorale, òrganos de Guvernu e funtziones fundamentales de Comunas e Tzitades metropolitanas; disponimentos de printzìpiu subra de sas formas assotziativas de sas Comunas;
q) doganas, protetzione de sas làcanas natzionales e profilassi internatzionale; cummèrtziu cun s’èsteru;
r) pesos, mesuras e determinatzione de su tempus; coordinamentu informativu istatìsticu e informàticu de sos datos, de sos protzessos e de sas infrastruturas relativas e prataformas informàticas de s’amministratzione istatale, regionale e locale; òperas de s’ingèniu;
s) tutela e valorizatzione de sos benes culturales e paisagìsticos; ambiente e ecosistema; ordinamentu isportivu; disponimentos generales e comunos subra de sas atividades culturales e subra de su turismu;
t) ordinamentu de sas professiones e de sa comunicatzione;
u) disponimentos generales e comunos subra de su Guvernu de su territòriu; sistema natzionale e coordinamentu de sa protetzione tzivile;
v) produtzione, trasportu e distributzione natzionales de s’energia;
z) infrastruturas istratègicas e retzas mannas de trasportu e de navigatzione de interessu natzionale e normas relativas de seguresa; portos e aeroportos tziviles, de interessu natzionale e internatzionale.
Tocat a sas Regiones sa potestade legislativa in matèria de rapresentàntzia de sas minorias linguìsticas, de pranificatzione de su territòriu regionale e mobilidade in intro suo, de dotatzione infrastruturale, de programatzione e organizatzione de sos servìtzios sanitàrios e sotziales, de promotzione de s’isvilupu econòmicu locale e organizatzione in àmbitu regionale de sos servìtzios a sas impresas e de sa formatzione professionale; sarva s’autonomia de sas istitutziones iscolàsticas, in matèria de servìtzios iscolàsticos, de promotzione de su deretu a s’istùdiu, fintzas universitàriu; in matèria de disciplina, pro cantu de interessu regionale, de sas atividades culturales, de sa promotzione de sos benes ambientales, culturales e paisagìsticos, de valorizatzione e organizatzione regionale de su turismu, de regulamentu, in sa base de intesas apòsitas cungruidas in àmbitu regionale, de sas relatziones finantziàrias intre sos entes territoriales de sa Regione pro su rispetu de sos obietivos programàticos regionales e locales de finàntzia pùblica, e fintzas in cada matèria no riservada in manera espressa a sa cumpetèntzia esclusiva de s’Istadu.
A proposta de su Guvernu, sa lege de s’Istadu podet intervènnere in matèrias non riservadas a sa legislatzione esclusiva cando lu rechedat sa tutela de s’unidade giurìdica o econòmica de sa Repùblica, o fintzas sa tutela de s’interessu natzionale.
Sas Regiones e sas Provìntzias autònomas de Trento e de Bolzano, in sas matèrias de cumpetèntzia issoro, partètzipant a sas detzisiones diretas a sa formatzione de sos atos normativos de s’Unione europea e provident a s’atuatzione e a s’esecutzione de sos acordos internatzionales e de sos atos de s’Unione europea, rispetende sas normas de protzedura istabilidas cun lege de s’Istadu, chi disciplinat sas modalidades de pràtica de su podere sustitutivu in casu de inadempièntzia.
Sa potestade regulamentare tocat a s’Istadu e a sas Regiones cunforma a sas cumpetèntzias legislativas rispetivas. Est fata sarva sa facultade de s’Istadu de delegare a sas Regiones sa pràtica de custa potestade in sas matèrias de cumpetèntzia legislativa esclusiva. Sas Comunas e sas Tzitades metropolitanas tenent potestade regulamentare in òrdine a sa disciplina de s’organizatzione e de sa pràtica de sas funtziones attribuidas a issos, rispetende sa lege istatale o regionale.
Sas leges regionales nche bogant cada ostàculu chi impedit sa paridade prena de sos òmines e de sas fèminas in sa vida sotziale, culturale e econòmica e promovent sa paridade de atzessu intre fèminas e òmines a sas càrrigas eletivas.
Sa lege regionale ratìficat sas intesas de sa Regione cun àteras Regiones pro sa mègius pràtica de sas funtziones issoro, fintzas cun s’individuatzione de òrganos comunos.
In sas matèrias de cumpetèntzia sua sa Regione podet congruire acordos cun Istados e intesas cun entes territoriales internos a un’àteru Istadu, in sos casos e cun sas formas disciplinados dae leges de s’Istadu».
Art. 32.
(Modìficas a s’artìculu 118 de sa Costitutzione).
1. A s’artìculu 118 de sa Costitutzione sunt aportadas sas modìficas chi sighint :
a) a su comma 1, sa paràula: «Provìntzias,» est suprimida;
b) a pustis de su comma 1 est insertadu su chi sighit:
«Sas funtziones amministrativas sunt praticadas in manera de assegurare sa simplificatzione e sa trasparèntzia de s’atzione amministrativa, cunforma a critèrios de efetividade e de responsabilidade de sos amministradores»;
c) a su comma 2, sas paràulas: «, sas Provìntzias» sunt suprimidas;
d) a su comma 3, sas paràulas: «in sa matèria de sa tutela de sos benes culturales» sunt sustituidas dae sas chi sighint: «in matèria de tutela de sos benes culturales e paisagìsticos»;
e) a su comma 4, sa paràula: «, Provìntzias» est suprimida.
Art. 33.
(Modìfica de s’artìculu 119 de sa Costitutzione).
1. S’artìculu 119 de sa Costitutzione est sustituidu dae su chi sighit:
«Art. 119. – Sas Comunas, sas Tzitades metropolitanes e sas Regiones tenent autonomia finantziària de intrada e de gastu, rispetende s’echilìbriu de sos bilàntzios relativos, e cuncurrent a assegurare s’osservàntzia de sos vìnculos econòmicos e finantziàrios derivantes dae s’ordinamentu de s’Unione europea.
Sas Comunas, sas Tzitades metropolitanas e sas Regiones tenent resursas autònomas. Istabilint e aplicant tributos e intradas pròpios e disponent de cumpartetzipatziones a s’intrada de tributos erariales riferìbile a su territòriu issoro, in armonia cun sa Costitutzione e cunforma a su chi disponet sa lege de s’Istadu pro su coordinamentu de sa finàntzia pùblica e de su sistema tributàriu.
Sa lege de s’ Istadu istituit unu fundu perecuativu, sena vìnculos de destinatzione, pro sos territòrios cun capatzidade fiscale minore pro abitadore.
Sas resursas chi benint dae sas fontes de sos commas de in antis assegurant su finantziamentu integrale de sas funtziones pùblicas de sas Comunas, de sas Tzitades metropolitanas e de sas Regiones. Cun lege de s’istadu sunt definidos indicadores de riferimentu de costu e de netzessidade chi promovent cunditziones de efetividade in sa pràtica de sas funtziones etotu.
Pro promòvere s’isvilupu econòmicu, sa coesione e sa solidaridade sotziale, pro nche bogare sos ischilìbrios econòmicose sotziales, pro favorire sa pràtica efetiva de sos deretos de sa pessone o pro provìdere a finalidades diferentes dae sa pràtica normale de sas funtziones issoro, s’Istadu destinat resursas agiuntivas e faghet interventos ispetziales a favore de Comunas, Tzitades metropolitanas e Regiones determinadas.
Sas Comunas, sas Tzitades metropolitanas e sas Regiones tenent unu patrimòniu issoro, atribuidu cunforma a sos printzìpios generales determinados dae sa lege de s’ Istadu. Podent recùrrere a s’indepidamentu petzi pro finantziare gastos de investimentu, cun sa definizione cuntestuale de pranos de ammortamentu e a cunditzione chi pro su cumplessu de sos entes de cada Regione siat rispetadu s’echilìbriu de bilàntziu. Est esclusa cada garantzia de s’Istadu in sos prèstidos dae sos cuntratos etotu ».
Art. 34.
(Modìfica a s’artìculu 120 de sa Costitutzione).
1. A s’artìculu 120, comma 2, de sa Costitutzione, a pustis de sas paràulas: «Su Guvernu» sunt insertadas sas chi sighint: «, acuisidu, francu sos casos de urgèntzia motivada, su pàrrere de su Senadu de sa Repùblica, chi cheret dadu intro de 15 dies dae sa rechesta,» e sunt agiuntas, in s’agabbu, sas paràulas chi sighint : «e istabilit sos casos de esclusione de sos titulares de òrganos de Guvernu regionales e locales dae sa pràtica de sas funtziones rispetivas cando est istadu atzertadu s’istadu de dissestu finantziàriu grave de s’ente».
Art. 35.
(Lìmites a sos emolumentos de sos cumponentes de sos òrganos regionales e echilìbriu intre sos sessos in sa rapresentàntzia).
1. A s’artìculu 122, comma 1, de sa Costitutzione, sunt agiunta, in s’agabbu, sas paràulas chi sighint : «e sos emolumentos relativos in su lìmite de s’importu de cussos atribuidos a sos sìndigos de sas Comunas capitale de Regione. Sa lege de sa Repùblica istabilit fintzas sos printzìpios fundamentales pro promòvere s’echilìbriu intre fèminas e òmines in sa rapresentàntzia».
Art. 36.
(Supressione de sa Cummissione parlamentare pro sas chistiones regionales).
1. A s’artìculu 126, comma 1, de sa Costitutzione, s’ùrtimu perìudu est sustituidu dae su chi sighit: «Su decretu est adotadu a pustis de su pàrrere de su Senadu de sa Repùblica».
Capo V
MODÌFICAS A SU TÌTULU VI DE SA PARTE II DE SA COSTITUTZIONE
Art. 37.
(Eletzione de sos giùighes de sa Corte costitutzionale).
1. A s’artìculu 135 de sa Costitutzione sunt aportadas sas modìficas chi sighint :
a) su comma 1 è sustituidu dae su chi sighit:
«Sa Corte costitutzionale est formada dae 15 giùighes, de sos cales unu tres unu nominados dae su Presidente della Repùblica, unu tres unu dae sas magistraduras supremas ordinària e amministrativas, tres dae sa Càmera de sos diputados e duos dae su Senadu de sa Repùblica»;
b) a su comma 7, sa paràula: «Senadore» est sustituida dae sa chi sighit: «diputadu».
Capu VI
DISPONIMENTOS FINALES
Art. 38.
(Disponimentos cunsecuentziales e de coordinamentu).
1. A s’artìculu 48, comma 3, de sa Costitutzione, sas paràulas: «de sas Càmeras» sunt sustituidas dae sas chi sighint: «de sa Càmera de sos diputados».
2. S’artìculu 58 de sa Costitutzione es abrogadu.
3. S’artìculu 61 de sa Costitutzione est sustituidu dae su chi sighit:
«Art. 61. – S’eletzione de sa Càmera de sos diputados noa si faghet intro de 70 dies dae s’agabbu de sa de antis. Sa prima reunione si faghet non prus a tardu de sas 20 dies dae s’eletzione.
Fintzas a cando no est reunida sa Càmera de sos diputados noa sunt prorogados sos poderes de sa de in antis».
4. In s’artìculu 62 de sa Costitutzione, su comma 3 est abrogadu.
5. In s’artìculu 73, comma 2, de sa Costitutzione, sas paràulas: «Si sas Càmeras, cadauna a majoria assoluta de sos cumponentes suos, nde decrarant» sunt sustituidas dae sas chi sighint: «Si sa Càmera de sos diputados, a majoria assoluta de sos cumponentes suos, nde decrarat».
6. A s’artìculu 81 de sa Costitutzione sunt aportadas sas modìficas chi sighint :
a) a su comma 2, sas paràulas: «de sas Càmeras» sunt sustituidas dae sas chi sighint: «de sa Càmera de sos diputados» e sa paràula: «rispetivos» è sustituida dae sa chi sighit: «suos»;
b) a su comma 4 , sas paràulas: «Sas Càmeras cada annu aprovant» sunt sustituidas dae sas chi sighint: «Sa Càmera de sos diputados cada annu aprovat»;
c) a su comma 6, sas paràulas: «de cada Càmera,» sunt sustituidas dae sas chi sighint: «de sa Càmera de sos diputados,».
7. A s’artìculu 87 de sa Costitutzione sunt aportadas sas modìficas chi sighint :
a)in su comma 3, sas paràulas: «de sas Càmeras noas» sunt sustituidas dae sas chi sighint: «de sa Càmera de sos diputados noa»;
b) in su comma 8, sas paràulas: «de sas Càmeras» sunt sustituidas dae sas chi sighint: «de sa Càmera de sos diputados. Ratìficat sos tratados relativos a s’apartenèntzia de s’Italia a s’Unione europea, prèvia autorizatzione de ambas duas Càmeras»;
c) in su comma 9, sas paràulas: «dae sas Càmeras» sunt sustituidas dae sas chi sighint: «dae sa Càmera de sos diputados».
8. Sa rubrica de su tìtulu V de sa parte II de sa Costitutzione è sustituida dae sa chi sighit: «Sas Regiones, sas Tzitades metropolitanas e sas Comunas».
9. In s’artìculu 120, comma 2, de sa Costitutzione, a pustis de sas paràulas: «, de sas Provìntzias» sunt insertadas sas chi sighint: «autònomas de Trento e de Bolzano».
10. In s’artìculu 121, comma 2, de sa Costitutzione, sas paràulas: «a sas Càmeras» sunt sustituidas dae sas chi sighint: «a sa Càmera de sos diputados».
11. In s’artìculu 122, comma 2, de sa Costitutzione, sas paràulas: «a una de sas Càmeras de su Parlamentu» sunt sustituidas dae sas chi sighint: «a sa Càmera de sos diputados».
12. In s’artìculu 132, comma 2, de sa Costitutzione, sas paràulas: «de sa Provìntzia o de sas Provìntzias interessadas e» sunt suprimidas e sas paràulas: «Provìntzias e Comunas,» sunt sustituidas dae sas chi sighint: «sas Comunas,».
13. In s’artìculu 133 de sa Costitutzione, su comma 1 est abrogadu.
14. Su comma 2 de s’artìculu 12 de sa lege costituzionale 11 de martzu 1953, n. 1, e modìficas posteriores, est sustituidu dae su chi sighit:
«2. Su Comitadu de su comma 1 est presedidu dae su Presidente de sa Giunta de sa Càmera de sos diputados».
15. A sa lege costitutzionale 16 ghennàrgiu 1989, n. 1, sunt aportadas sas modìficas chi sighint :
a) s’artìculu 5 est sustituidu dae su chi sighit:
«Art. 5. – 1. S’autorizatzione previdida dae s’artìculu 96 de sa Costitutzione tocat a sa Càmera de sos diputados, fintzas si su protzedimentu pertocat puru sugetos chi non sunt membros de sa Càmera de sos diputados etotu »;
b) sas paràulas: «Càmera cumpetente cunforma a s’’artìculu 5» e «Càmera cumpetente», in ue sunt, sunt sustituidas dae sas chi sighint: «Càmera de sos diputados».
16. In s’artìculu 3 de sa lege costitutzionale 22 santandria 1967, n. 2, a su primu perìudu, sas paràulas: «dae custu in sessione comuna de sas duas Càmeras» sunt sustituidas dae sas chi sighint: «dae cada Càmera» e sas paràulas: «cumponentes de s’Assemblea» sono sustituidas dae sas chi sighint: « cumponentes pròpios»; a su segundu perìudu, sas paràulas: «s’Assemblea» sunt sustituidas dae sas chi sighint: «de cada Càmera».
Art. 39.
(Disponimentos transitòrios).
1. In sede de prima aplicatzione e fintzas a sa data de intrada in vigore de sa lege de s’artìculu 57, comma 6, de sa Costitutzione, comente modificadu dae s’artìculu 2 de sa lege costitutzionale presente, pro s’eletzione de su Senadu de sa Repùblica, in sos Cussìgios regionales e de sa Provìntzia autònoma de Trento, cada cussigeri podet votare pro una lista ebbia de candidados, formada dae cussigeris e dae sìndigos de sos territòrios rispetivos. Pro s’assignatzione de sos iscannos a cada lista de candidados si partzit su nùmeru de sos votos espressados pro su nùmeru de sos iscannos atribuidos e s’otenet su cuotziente eletorale. Pustis si partzit pro custu cuotziente su nùmeru de sos votos espressados in favore de cada lista de candidados. Sos iscannos sunt assinnados a cada lista de candidados in nùmeru pari a sos cuozientes intreos otentos, cunforma a s’òrdine de presentada in sa lista de sos candidados etotu, e sos iscannos chi abbarrant sunt assinnados a sas listas chi ant cunsighidu sos restos prus mannos; a paridade de restos, s’iscannu est assinnadu a sa lista chi no at otentu iscannos o, in mancàntzia, a sa chi at otentu su nùmeru minore de iscannos. Pro sa lista chi at otentu su nùmeru prus mannu de iscannos, podet èssere praticada s’optzione pro s’eletzione de su sìndigu o, in alternativa, de unu cussigeri, in s’àmbitu de sos iscannos chi tocant. In casu de sessada de unu Senadore dae sa càrriga de cussigeri o de sìndigu, est proclamadu eletu rispetivamente su cussigeri o sìndigu su primu de sos non eletos de sa matessi lista.
2. Cando, in base a s’ùltimu tzensimentu generale de sa populatzione, su nùmeru de Senadores chi tocant a una Regione, cunforma a s’artìculu 57 de sa Costitutzione, comente modificadu dae s’artìculu 2 de sa lege costitutzionale presente, est diferente dae su chi resurtat in base a su tzensimentu de in antis, su Cussìgiu regionale eleghet sos Senadores in su nùmeru currispondente a s’ùrtimu tzensimentu, fintzas in dèroga a su comma 1 de su matessi artìculu 57 de sa Costitutzione. S’àplicant semper e cando sos disponimentos de su comma 1.
3. In sa legisladura in cursu a sa data de intrada in vigore de sa lege costitutzionale presente, isortas ambas duas Càmeras, non si protzedet a sa cunvocatzione de sos comìtzios eletorales pro su rinnovu de su Senadu de sa Repùblica.
4. Fintzas a sa data de intrada in vigore de sa lege de s’artìculu 57, comma 6, de sa Costitutzione, comente modificadu dae s’artìculu 2 de sa lege costituzionale presente, sa prima costitutzione de su Senadu de sa Repùblica si faghet, in base a sos disponimentos de s’artìculu presente, intro de 10 dies dae sa data de prima reunione de sa Càmera de sos diputados posteriore a sas eletziones fatas a pustis de sa data de intrada in vigore de sa lege costitutzionale presente. Cando a sa data de faghìngiu de sas eletziones de sa Càmera de sos diputados de su perìudu anteriore si faghent fintzas eletziones de Cussìgios regionales o de sos Cussìgios de sas Provìntzias autònomas de Trento e de Bolzano, sos matessi Cussìgios sunt cunvocados in collègiu eletorale intro de tres dies dae s’insediamentu issoro.
5. Sos Senadores eletos sunt proclamados dae su Presidente de sa Giunta regionale o provintziale.
6. Sa lege de s’artìculu 57, comma 6, de sa Costitutzione, comente modificadu dae s’artìculu 2 de sa lege costitutzionale presente, est aprovada intro de 6 meses dae sa data de faghìngiu de sas eletziones de sa Càmera de sos diputados de su comma 4.
7. Sos Senadores a vida in càrriga a sa data de intrada in vigore de sa lege costitutzionale presente abbarrant in sa matessi càrriga, pro cada efetu, comente membros de su Senadu de sa Repùblica.
8. Sos disponimentos de sos regulamentos parlamentares vigentes a sa data de intrada in vigore de sa lege costituzionale presente sighint a s’aplicare, in cantu cumpatìbiles, fintzas a sa data de intrada in vigore de sas modìficas issoro, adotadas cunforma a sos ordinamentos rispetivos dae sa Càmera de sos diputados e dae su Senadu de sa Repùblica, cun sas chi sighint a sa matessi lege costitutzionale.
9. Fintzas a s’adeguamentu de su regulamentu de sa Càmera de sos diputados a canto prevididu dae s’artìculu 72, comma 7, de sa Costitutzione, comente modificadu dae s’artìculu 12 de sa lege costitutzionale presente, in cada casu su diferimentu de su tèrmine prevididu dae su matessi artìculu non podet èssere inferiore a 10 dies.
10. In sede de prima aplicatzione de s’artìculu 135 de sa Costitutzione, comente modificadu dae s’artìculu 37 de sa lege costitutzionale presente, a sa sessada dae sa càrriga de sos giùighes de sa Corte costitutzionale nominados dae su Parlamentu in sessione comuna, sas nòminas noas sunt atribuidas in manera alternativa, in s’òrdine, a sa Càmera de sos diputados e a su Senadu de sa Repùblica.
11. In sede de prima aplicatzione, in sa legisladura in cursu a sa data de intrada in vigore de sa lege costitutzionale presente, a recussu motivadu presentadu intro de 10 dies dae custa data, o intro de 10 dies dae sa data de intrada in vigore de sa lege de s’artìculu 57, comma 6, de sa Costitutzione, comente modificadu dae sa lege costitutzionale presente, dae nessi su bator unu de sos cumponentes de sa Càmera de sos diputados o su tres unu de sos cumponentes de su Senadu de sa Repùblica, sas leges promulgadas in sa matessi legisladura chi disciplinant s’eletzione de sos membros de sa Càmera de sos diputados e de su Senadu de sa Repùblica podent èssere sutapostas a su giudìtziu de legitimidade de sa Corte costitutzionale. Sa Corte costitutzionale si pronùntziat intro de su tèrmine de 30 dies. Fintzas pro sas finalidades de su comma presente, su tèrmine de su comma 6 decurret dae sa data de intrada in vigore de sa lege costitutzionale presente.
Intro de 90 dies dae sa data de intrada in vigore de sa lege de s’artìculu 57, comma 6, de sa Costitutzione, comente modificadu dae sa lege costitutzionale presente, sas Regiones e sas Provìntzias autònomas de Trento e de Bolzano cunformant sos disponimentos legislativos e regulamentares rispetivos a canto istabilidu in cue.
12. Sas leges de sas Regiones adotadas cunforma a s’artìculu 117, comma 3 e 4, de sa Costitutzione, in su testu vigente fintas a sa data de intrada in vigore de sa lege costitutzionale presente, sighint a s’aplicare fintzas a sa data de intrada in vigore de sas leges adotadas cunforma a s’artìculu 117, comma 2 e 3, de sa Costitutzione, comente modificadu dae s’artìculu 31 de sa lege costitutzionale presente.
13. Sos disponimentos de su capu IV de sa lege costitutzionale presente non s’ àplicant a sas Regiones a istatutu ispetziale e a sas Provìntzias autònomas de Trento e de Bolzano fintzas a sa revisione de sos istatutos rispetivos subra de sa base de intesas cun sas Regiones e Provìntzias autònomas matessi. A decùrrere dae sa data de intrada in vigore de sa lege costitutzionale presente, e fintzas a sa revisione de sos istatutos ispetziales giai mentovados, a sas Regiones a istatutu speciale e a sas Provìntzias autònomas s’àplicant sos disponimentos de s’artìculu 116, comma 3, francu sas chi si riferint a sas matèrias de s’artìculu 117, comma 3, de sa Costitutzione, in su testu vigente fintzas a sa data de intrada in vigore de sa lege costituzionale presente e abbarrat firma sa disciplina vigente previdida dae sos istatutos matessi e dae sas normas de atuatzione relativas pro sas finalidades de su chi previdet s’artìculu 120 de sa Costitutzione; a pustis de sa revisione mentovada, a sas Regiones a istatutu ispetziale e Provìntzias autònomas s’àplicant sos disponimentos de s’artìculu 116, comma 3, de sa Costitutzione, comente modificadu dae sa lege costituzionale presente.
14. Sa Regione autonoma Valle d’Aosta/Vallée d’Aoste pràticat sas funtziones provintziales giai atribuidas a sa data de intrada in vigore de sa lege costitutzionale presente.
Art. 40.
(Disponimentos finales).
1. Su Cussìgiu natzionale de s’economia e de su traballu (CNEL) est suprimidu. Intro de 30 dies dae sa data de intrada in vigore de sa lege costitutzionale presente, su Presidente de su Cussìgiu de sos ministros, a proposta de su Ministru pro sa simplificatzione e s’ amministratzione pùblica, de acordu cun su Ministru de s’economia e de sas finàntzias, nòminat, cun unu decretu suo, unu cummissàriu istraordinàriu a su cale est cunfiadu su guvernu provisòriu de su CNEL, pro sas atividades relativas a su patrimòniu, contende fintzas su patrimòniu immobiliare, e fintzas pro impreare in àteru sas resursas umanas e istrumentales in sa Corte de sos contos e pro sos àteros adempimentes cunsighentes a sa supressione. In s’atu de s’insediamentu de su cummissàriu istraordinàriu decadent dae s’incàrrigu sos òrganos de su CNEL e sos cumponentes suos pro cada funtzione de istitutu, contende fintzas sa de rapresentàntzia.
2. Non podent èssere currispostos rimbursos o trasferimentos monetàrios anàlogos chi tèngiant òneres a càrigu de sa finàntzia pùblica a favore de sos grupos polìticos presentes in sos Cùssigios regionales.
3. Tentu contu de su chi disponet sa lege costitutzionale presente, intro de sa legisladura in cursu a sa data de s’intrada in vigore sua, sa Càmera de sos diputados e su Senadu de sa Repùblica provident,cunforma a critèrios de efetividade e ratzionalizatzione, a s’integratzione funtzionale de sas amministratziones parlamentares, cun servìtzios comunos, impreu coordinadu de resursas umanas e istrumentales e cada àtera forma de collaboratzione. Cun custa finalidade est istituidu su rolu unicu de sos dipendentes de su Parlamentu, formadu dae su personale de rolu de sas duas Càmeras, chi adotent un’istatutu ùnicu de su personale dipendente, in su cale sunt collidos e coordinados sos disponimentos giai vigentes in sos ordinamentos rispetivos e istabilidas sas protzeduras pro sas modìficas posteriores de aprovare in cunformidade a sos printzìpios de autonomia, impartzialidade e atzessu esclusivu e diretu cun cuncursu apòsitu. Sas Càmeras definint fintzas de acordu sas normas chi règulant sos cuntratos de traballu a sas dipendèntzias de sas formatziones organizadas de sos membros de su Parlamentu, prevididas dae sos regulamentos. Abbarrant vàlidos pro cada efetu sos raportos giurìdicos, ativos e passivos, instaurados fintzas cun sos tertzos.
4.Pro sos entes de tretu mannu, tentu contu fintzas de sas àreas montanas, fatos sarvos sos profilos ordinamentales generales relativos a sos entes de tretu mannu definidos cun lege de s’Istadu, sos disponimentos ulteriores in matèria sunt adotados cun lege regionale. Su mudamentu de sas tzircuscritziones de sas Tzitades metropolitanas est istabilidu cun lege de sa Repùblica, a initziativa de sas Comunas, intesa sa Regione.
5. Abbarrende su chi istabilit s’artìculu 59, comma 1, de sa Costitutzione, sos Senadores de s’ artìculu 59, comma 2, comente sustituidu dae s’artìculu 3 de sa lege costitutzionale presente, no nche podent sobrare, semper e cando, su nùmeru cumplessivu de 5, tentu contu de sa permanèntzia in càrriga de sos Senadores a vida giai nominados a sa data de intrada in vigore de sa lege costitutzionale presente. S’ istadu e sas prerogativas de sos Senadores de deretu e a vida abbarant regulados segundu sos disponimentos giai vigentes a sa data de intrada in vigore de sa lege costitutzionale presente.
6. Sos Senadores de sa Provìntzia autònoma de Bolzano/Autonome Provinz Bozen sunt elèghidos tenende contu de sa cunsistèntzia de sos grupos linguìsticos in base a s’ùrtimu tzensimentu. In sede de prima aplicatzione cada cussigeri podet votare pro duas listas de candidados, formadas cadauna dae cussigeris e dae sìndigos de sos territòrios rispetivos.
Art. 41.
(Intrada in vigore).
1.Sa lege costituzionale presente intrat in vigore sa die a pustis de sa de sa publicatzione sua in sa Gazzetta Ufficiale posteriore a sa promulgatzione. Sos disponimentos de sa lege costitutzionale presente s’ àplicant a decùrrere dae sa legisladura posteriore a s’ isorvimentu de ambas duas Càmeras, francu cussas prevididas dae sos artìculos 28, 35, 39, commas 3, 7 e 11, e 40, commas 1, 2, 3 e 4, chi sunt di aplicatzione immediada.
http://www.altalex.com/documents/news/2016/04/13/riforma-costituzionale-il-testo
http://stampaparlamentare.it/primo_piano/ecco-il-testo-della-nuova-Costitutzione-renzi-boschi-2016
Est una cundierra totu italiana ue nois sardos restamus in sa cunditzione de colonia e cantzelladura natzionale, siat cun sa betza siat cun sa noa de costitutzione. S’art. 5 ) La Repubblica, unica e indivisibile … est sa peus forma de imperialismu applicadu e faghet de sa costitutzione italiana una de sas peus costitutziones de su mundu. Sarvemas nessi sa dignidade, non atzetemas de essere cantzellados dae su mundu, votende pro unu referendum ue cun su NO o su SI namus eja non solu a sa fusione de sa natzione sarda in sa natzione italiana, ma la atzetamus in positzione de colonia, de muntonargiu e de base militare tricolore. Ite responsabilidade, pro chie at a votare SI o NO a sa trampa, cun cale cara at a torrare in pratza a pedire dignidade e diritos natzionales.