1847, una fusione dannàrgia pro sa Sardigna

1847, una fusione dannàrgia pro sa Sardigna

– de Salvatore Serra –

In su 1847 est cumintzada sa “fusione perfeta” de sa Sardigna cun sos Istados de terra firma. Custu cheret nàrrere chi nch’ant bogadu istitutos istatuales antigos comente su Parlamentu sardu e s’Udièntzia Reale, garantidos dae sos tratados internatzionales cando nch’ant tramudadu  sa corona a sos ducas de Savoja.

Ma, comente sunt andadas sas cosas? Su 29 de santandria de cussu annu unu grustu de oligarcas sardos at pedidu a su re Carlo Alberto de unire in manera perfeta sa Sardigna cun sos àteros Istados continentales tando federados chi fiant: su Printzipadu de Piemonte,  su  Ducadu de Savoja,  sa  Contea de Nizza e de Asti,  su ducadu de Aosta,  su marchesadu de Monferrato,  sa  sennoria de Vercelli,  su marchesadu de Saluzzo, su   Ducadu de Gènova).

Su 3 de nadale su re, cun una lestresa chi faghet ispantu, at torradu imposta  narende chi “…. cheret operare sa fusione de sos interessos de custa Ìsula cun sos de sas àteras partes de sos Istados de Terra firma, e formare una famìlia ebbia de totu sos sùdditos suos istimados cun paridade perfeta de tratamentu…”.

Dae tando sa chi fiat una federatzione s’est fata Istadu unitàriu, cun su nùmene onnicumprensivu de “Rennu de Sardigna”, e cun unu pòpulu ebbia, unu territòriu ebbia, unu podere pùblicu ebbia. Cun sa fusione at sessadu sa càrriga de vitzerè e at sessadu de esìstere finas su Parlamentu originàriu chi, de su restu, non si fiat prus reunidu dae sos annos de sa Revolutzione antifeudale.

Su 4 de martzu de su 1848 Carlo Alberto at promulgadu s’ “Istatutu fundamentale de su Rennu”, cunforma a su cale su podere legislativu depiat èssere praticadu in manera cumpartzida dae su re e dae duas Càmeras: sa de su Senadu, formada dae cumponentes  de prus de 40 annos nominados a vida dae su re, e cussa eletiva formada dae Diputados seberados dae sos Collègios eletorales.

In s’Ìsula ant votadu su 17 de abrile ma, mancari b’aeret 24 iscannos disponìbiles, sunt andados  a fàghere parte  de su Parlamentu subalpinu sceti 15 cumponentes.

Cun sa fusione est bènnidu mancu finas su “Codice Feliciano” (chi fiat intradu in parte de sa Carta de Logu in su 1827), ca sunt intrados in vigore sos còdighes giai emanados pro sos Istados continentales de su Rennu: su “Codice Civile” de su 1837; su “Codice Penale” de su 1839; su “Codice Militare” de su 1840; su “Codice di Commercio” e su “Codice di procedura” de su 1842.

Cun unu decretu de su 12 de austu de su 1848 s’Ìsula l’ant partzida in tre Divisiones (Casteddu, Tàtari, Nùgoro), chi pro parte issoro sunt istadas partzidas in Provìntzias. Custu assentu amministrativu est abbarradu in vigore finas a su 23 de santugaine de su 1859, cando nch’ant bogadu sas Divisiones e ant creadu sas duas Provìntzias mannas de Casteddu e Tàtari, amministradas cadauna dae unu guvernadore.

       Ma s’Ìsula de Sardigna fiat destinada a èssere inglobada in unu territòriu meda prus mannu. Su 18 de freàrgiu de su 1861, a pustis de sas gherras de annessione, su re Vittorio Emanuele II at inauguradu in Torinu su Parlamentu nou formadu dae totu sos ex Istados e territòrios italianos unidos a su Rennu de Sardigna. Su 26 de freàrgiu su Senadu at decretadu su càmbiu de su nùmene dae Rennu de Sardigna a Rennu de Itàlia. Su 14 de martzu sa Càmera at aprovadu sa lege chi reconnoschiat s’Istadu guvernadu dae una monarchia. Su 17 de martzu su re, in pare a Cavour, at firmadu una lege chi teniat un’artìculu ebbia: “Su Re Vittorio Emanuele II assumet pro sesi e pro sos sutzessores suos su tìtulu de Re de Itàlia.

Duncas, pro prus de chentu annos, finas a s’aprovatzione de s’Istatu Ispetziale de Autonomia in su 1948 a pustis de sa trasformatzione de s’Istadu dae monàrchicu a republicanu,  sa Sardigna est abbarrada sena  una personalidade giuridica sua.

Leave a comment

Send a Comment

S'indiritzu email tuo no at a èssere publicadu. Is campos pedidos sunt signados *