Massidda ammentat ca in àteros logos in ue b’at minorias linguìsticas, che a sa ladina, s’islovena, sa tedesca e sa frantzesa, o in sos mòdulos o in su tzensimentu ant cunsideradu sa presèntzia de custas limbas. In Sardigna custu no est capitadu, mancari sa sarda siat sa prima minoria, comente nùmeru, de sa Repùblica. Pro nàrrere, su gadduresu est prus faeddadu chi non su tedescu in Artu Àdige.
Planetta intames iscriet a s’assessore regionale Sergio Milia pro pedire «..cales initziativas urgentes cheret adotare in su mèritu cun su Guvernu istatale, sas Prefeturas, sos Ufìtzios Comunales de Tzensimentu in sos Entes Locales e òrganos perifèricos de s’Istadu ubicados in totu su territòriu Regionale, pro chi siat bardada sa minoria linguìstica chi s’agatat in su territòriu de Sardigna, gasi comente est capitadu in àteras partes de su territòriu italianu pro sas limbas tuteladas dae sa Costitutzione e dae sa Lege istatale de su 15 de nadale de su 1999, n. 482, e siat duncas annulladu su Tzensimentu de sa populatzione e de sas domos n. 15 finas a como efetuadu in Sardigna e deretu siat imbiada, finas in s’Isula, modulìstica adeguada in limba Sarda…».
Massidda in su testu suo ammentat puru ca sas limbas minoritàrias sunt reconnotas dae sa Cunventzione cuadru de su Cussìgiu de Europa e dae una lege de s’Istadu e pregontat a su Presidente de su Cussìgiu si ischit pro ite sa minoria sarda no est presente in sos cuestionàrios pro su tzensimentu e ite pensat de fàghere pro rimediare.
Su senadore sardu at fatu sua sa denùntzia pùblica de su Comitadu pro sa Limba Sarda.
Accò inoghe su testu de su su cussigeri regionale sardista Efes Planetta traduidu in sardu dae Limbas e Natziones (Sarvadore Serra) :
Su Cussigeri sutiscritu,
premissu chi:
– sa Regione Autònoma de Sardigna òperat pro sa tutela de sas minorias linguìsticas e istòricas chi si faeddant in su territòriu suo cun duos riferimentos normativos, sa Lege Regionale de su 15 de santugaini de su 1997, n. 26 subra de sa “Promotzione e valorizatzione de sa cultura e de sa limba de Sardigna”, aprovada dae s’Assemblea in sa sessione n. 216 de s’11 de sa cabudanni de su 1997, e sa Lege istatale de su 15 de nadale de su 1999, n. 482 in ue b’at “Normas in matèria di tutela de sas minorias linguìsticas istòricas”, chi reconnoschet e tutelat sa limba e sa cultura de sas populatziones catalanas e de sas chi faeddant su sardu” cando chi non faghet riferimentu a sas àteras variedades linguìsticas tuteladas dae sa normativa regionale (su tabarchinu de sas ìsulas de su Sulcis, su dialetu tataresu e su dialetu gadduresu);
– sos tzitadinos residentes in Sardigna, in ue b’at sa minoria linguìstica prus numerosa de sa Repùblica (e majoria totale in s’Isula), ant retzidu in custas dies su cuestionàriuu relativu a su Tzensimentu de sa populatzione e de sas domos n. 15 cunforma a su modellu ammaniadu dae s’ISTAT, in ue sa limba sarda est istada cantzellada comente chi no esisterat e, paris cun issa, finas sas limbas alloglotas de Sardigna: Catalanu de S’Alighera, Tataresu, Tabarchinu, e Gadduresu chi, a sa sola, est faeddadu dae una populatzione ecuivalente a sa tedesca de su Sud-Tirol,
cunsideradu chi:
– in àteras Regiones a Autonomia ispetziale in ue sunt presentes minorias linguìsticas che a s’Islovena, sa Sudtirolesa, sa Baddeostana e sa Ladina, mancari in manera diferentziada in relatzione a s’Autonomia issoro, custas sunt istadas leadas in cunsideru o in s’ammaniòngiu de sos mòdulos in sa limba issoro o in su tzensimentu de sas minorias linguìsticas internas, e resurtat chi sunt plurilìngues finas sas istrutziones pro sos rilevadores gasi comente sos rilevadores etotu, chi a bias los ant isseberados finas in base a sas cumpetèntzias linguìsticas de minoria,
averiguadu chi:
– no ant mancu retènnidu de utilizare sas oportunidades de su tzensimentu pro averiguare datos istatìsticos de importu subra de sa minoria linguìstica sarda, e de sa voluntade de sas famìlias, ùtiles pro definire mègius sas polìticas de tutela e s’isvilupu de sa limba sarda e de sas alloglotas inditadas in sa Lege istatale de su 15 de nadale de su 1999, n. 482 (de su restu, non leada in cunsideru e depotentziada meda mescamente pro su chi pertocat s’insinnamentu de su sardu e de sas limbas alloglotas in sas iscolas) chi, in atuatzione de s’Art. 6 de sa Costitutzione, tutelat sas minorias linguìsticas istòricas, e mancu ant leadu s’ocasione de un’interlocutzione e collaboratzione istatìstica cun sa Regione sarda chi est chirchende, mancari no apat galu sa cumpetèntzia linguìstica in s’Istatutu suo vigente, de suplire, cun sa Lege Regionale de su 15 de santugaini de su 1997, n. 26, a sa Lege istatale de su 15 de nadale de su 1999, n. 482 chi non tutelat su Gadduresu, su Tabarchinu e su Tataresu;
– sa Cummissione europea pro sa democratzia (Cummissione Venezia) de su Cussìgiu de Europa elencat in mesu de sos doveres de sos Istados su de “s’astènnere dae su de sighire o animare polìticas chi punnant a s’assimilatzioine de sas minorias”,
pedit de interpellare su Presidente de sa Regione, e cunsideradu totu su chi at espostu in premissa:
– cales initziativas urgentes cheret adotare in su mèritu cun su Guvernu istatale, sas Prefeturas, sos Ufìtzios Comunales de Tzensimentu in sos Entes Locales e òrganos perifèricos de s’Istadu ubicados in totu su territòriu Regionale, pro chi siat bardada sa minoria linguìstica chi s’agatat in su territòriu de Sardigna, gasi comente est capitadu in àteras partes de su territòriu italianu pro sas limbas tuteladas dae sa Costitutzione e dae sa Lege istatale de su 15 de nadale de su 1999, n. 482, e siat duncas annulladu su Tzensimentu de sa populatzione e de sas domos n. 15 finas a como efetuadu in Sardigna e deretu siat imbiada, finas in s’Isula, modulìstica adeguada in limba Sarda;
– si non retèngiat chi finas custu “ismèntigu grae” de s’ISTAT, riferidu a su modellu de cuestionàriu pro sa Sardigna, relativu a su Tsensimentu de sa populatzione e de sas domos n. 15, chèrgiat issu puru ascritu a sa polìtica testorruda de colonizatzione de s’identidade de sa natzione sarda e genotzìdiu linguìsticu e assimilatzione linguìstica fortzada de sos sardos dae bandas de s’Istadu italianu, e si duncas non bidat s’oportunidade de recùrrere a su Comitadu consultivu de sa Cunventzione cuadru de sas minorias natzionales de su Cussìgiu de Europa, ratificadu dae s’Itàlia su 3 de santandria de su 1997, pedende una vìsita ispetiva in Sardigna pro chi vàlutet in manera direta su non rispetu de sa Cunventzione matessi dae bandas de s’Itàlia cun sa minoria natzionale sarda, finas in s’iscola e in s’Universidade de cumpetèntzia de s’Istadu tzentrale.
Su Cussigeri Regionale
PLANETTA
Casteddu, su 19 de santugaini de su 2011