Sarigu (Bèrtula Antiga): eja a s’isperimentatzione de sa LSC in Campidanu

Sarigu (Bèrtula Antiga): eja a s’isperimentatzione de sa LSC in Campidanu

Srabadori Sàrigu tenet 41 annos e est su Presidente de s’Assòtziu Culturale “Sa Bèrtula Antiga”. Laureadu in Economia e Cummèrtziu at bàtidu in su mundu de sa limba sarda, paris cun su sòtziu Rinaldo Spiga, cuncretesa e capatzidade operativa manageriale. At fatu unu master de segundu livellu in Limba sarda in su cuntestu de su Mediterraneu, unu cursu de Arta formatzione in lingua e cultura sarda e su FOLS (Formatzione Operadore Limba Sarda). In sa Bèrtula, 130 comunes e deghinas de operadores linguìsticos a libru paga, improntat totu su chi pertocat s’amministratzione, sa progetatzione e is cuntatos cun is amministradores de is Comunos. Est babu de duos figios, chi tenent issos e totu cumpetèntzia orale in limba sarda. Sa passione cosa sua sunt is launeddas e sa pisca: prus che totu impreare is tècnicas noas comente spinning, inchiku, vertical jigging.

Ite est Sa Bèrtula Antiga e ite atividades faghet?
Sa Bèrtula Antiga est un’Assòtziu chi traballat pro s’avaloramentu e sa promotzione de sa lingua e de sa cultura sarda. Sa sea est in Biddaremosa.

Dae cando seis traballende pro sa polìtica linguìstica?
Nois semus traballende de su 2005, ma in antis amus aprontadu progetos a suba de sa cultura sarda cun s’àtera sienda chi teneus, chi est Europroject, chi fait consulèntzia pro is amministratziones pùblicas.

Cun cantos entes pùblicos ais traballadu finas a como?
Pro progetos de lingua e cultura sarda in custa deghina de annos amus traballadu giai in 120 – 130 Entes, ispainados in sa provìntzia becia de Casteddu, Aristanis e Nuoro.

E como in ue seis presentes e in ue depides traballare?
Ocannu semus presente in su isportellu linguìsticu regionale de sa RAS, semus oberrende is portellitos de is entes: Villanovaforru, Collinas, Siddi, Turri, Lunamatrona, Pauli Arbarei, Ussaramanna, Nurri, Escolca, Gergei, Mandas, Orroli, pro arribare fintzas a sa zona de su Sulcis, sa Trexenta, su Campidanu de mesu e su Sarrabus Gerrei. Sunt giai 60 e prus Comunos.

Ma Sa Bèrtula Antiga faghet dinare meda a pitzu de is ufìtzios comente narant sos criticones?
Bella pregunta! Naro de presse chi in Italia, e sa Sardigna fait parti de s’Italia, pro immoe, sa pressione fiscale e su prètziu de su traballu, po chie no ddu scit, est de su 70-75% e tènnere istantàrgia una sienda est costosu meda: movende de custu e pighende in consideru su chi est prevididu pro su servìtziu de portellitu, is chi traballant cun noos, pro 40 oras de traballos a sa chida pigant € 400,00 a sa mano, duncas in unu mese est € 1.600,00, in prus cussu chi podent pigare pro sa formatzione, craramente aunde ddoe est sa cumpetèntzia: in d’unu mese arribamus a 1800,00 – 1.900,00 euros. A custu puntu sa pregunta da fatzo deo: est megius guadangiare custas tzifras o abarrare crocadu in su letu e a si chesciare contra a chie traballat, murrungende e ispainende fàulas? In su 2013 portamus 37 bustas pagas: custu est su risultadu chi contat. Si totu custu est a isfrutare is operadores, comente narant is mandrones e fintzas calencuno polìticu cun olieras mannas…beh bollu essi su primu a èssere isfrutadu. Est a traballare e no a si chesciare: isceti di aici arribant is risultados.

In is ufìtzios chi gestides bois, in su meridione de s’ìsula, cale casta de sardu impreades pro s’iscritura?
In su 2013 eus imperadu pruschetotu su dialetu locale, ma eus fintzas isperimentadu sa LSC in su Sulcis (13 Comunos) e in is Comunos de Assemini, Su Masu, Deximumannu e Santu Sparau.

E ite paret?
Eus isperimentadu un’ ortografia de sa LSC ammoddiada e cussa eus a imperare in su benidore: sa bidea nostra est cussa de ammostare chi su sardu podet tènnere una grafia ùnica e sa matessi podet èssere ligia cun is dialetos locales. Is curretziones podent bènnere in su benidore e a parre miu ant a èssere is figios nostros a agatare sa grafia prus sintzilla, cussu chi depet passare est chi su sardu podet èssere iscritu in una manera isceti.

Ma sa LSC a si podet usare in Campidanu e Sulcis?
Sa LSC podet èssere imperada sena duda peruna, fintzas in su Campidanu e in su Sulcis: craru chi serbit alfabetizatzione e tempos, ma no est una faina impossìbile. Sa diretzione giusta sunt sas propostas de emendamentos chi at fatu Diegu Corraine in Aristanis. Una diretzione chi bolet ammanniada.

Ais fatu duncas progetos isperimentales de impreu de sa norma. Cale sunt sos resurtos?
In su Sulcis, cun duos arrialis, eus isperimentadu sa LSC in documentàrios, spot promotzionales e semper cun sa matessi fòrmula: iscritura in LSC e faeddadores chi faedda in dialetos locales. Eus siperimentadu sa lìngua sarda fintzas in cursos de inglesu e de informàtica: at funtzionadu perfetamente. Su sardu est una lìngua normale, sena duda peruna!

E tando totu s’abolotu anti LSC dae ite protzedit?
Cussu chi mi fait prus fele sunt is faulas chi s’imperant: est fàcile meda pesare proine cando sa gente no tenet competèntzia, esperièntzia e tenet prus che totu pregiudìtzios. Est facile a imbucare informatziones populisticas, chi no tenent balore iscientificu e chi imbrutant su logu e no faint cumprende a sa gente poita su sardu est important e poita est important chi totus ddu scrieus in sa matessi manera.

Ite dannu faghent sos chi brigant pro sa polìtica linguìstica sena traballare?
“Armiamoci e partite” custa fràsia incurtzat bene meda is caraterìsticas de chie tenet pagu gana de traballare e passat oras e oras a brigare e murrungiare po calesisiat faina: est un “no va bene a prescindere”. Craru est chi, cun persones cun naturales e bisiones diaci, su sardu at a morrere luego. Una ispricatzione: is risultados lompios de is fainas de su movimentu linguìsticu sunt arribaus fintzas in is bucciacas de chie non at moviu unu didu e no perde tempus a criticare su traballu de is àteros. Sa lìngua sarda pro mee est stetia un’ oportunidade de traballu, ma comente donnia traballu tocat a dda gherrare die cun die. Sena traballare pro una polìtica linguìstica su sardu s’at arrèscere e no podimus arribare mai a unu bilinguismu e a su profetu mannu chi custu portat pruschetotu pro is pipios.

Ite diat dèpere fàghere sa Regione pro serrare sa chistione?
Sa lingua, deo creo, chi no podet èssere democràtica, asinuncas depimus pònnere a prumu 377 dialettos, e no podet èssere poita no portat a risultados perunu. Su sardu est una lìngua normale e depet sighire su matessi tretu chi ant sighidos is àteras lìnguas de su mundu. Sa de unu: serbit una grafia ùnica. Si bolemus chi su sardu siat prus forte sa Regione depet impònnere una iscritura ufitziale, sinunca no ndi bessemus. E e sa de duos: depimus èssere prontos a bìdere su sardu comente una lìngua in evolutzione e aberta e no comente un’aina de istugiare, ma lestra ad arricire fintzas àterus faeddos chi sa gente impreat onnia die.