Nos depeus permìtiri de tènniri unu bisu bellu

Nos depeus permìtiri de tènniri unu bisu bellu

Apu ligiu deu puru, mancai de “tecnolesa “ e unu pagu in ritardu, totu su chi est sussedendu a fùrriu de sa lsc e àteru e ti domandu su prexeri de mi donai ospitalidadi in custa domu tua de ancà passant medas boxis e ancà deu puru ia a bolli’, cun umiltadi manna, donai tretu a sa mia.

Nc’apu postu unu pagu a pigai parti a s’arrexonamentu ca mi pìtziat meda e diaderus a biri ancora is Sardus stochigendusì a pari ma, a nai su chi sciu e apu biu e bìviu, est unu doveri. Scriu de tant’annus (giai 20 prus o mancu) in sardu (depu aciùngiri campidanesu?) apu pigau parti a medas e medas cuncursus de poesia , apu adobiau logudoresus,
nuoresus, gadduresus, tabarchinus, catalanus, sassaresus, maddaleninus e aici sighendu e apu sperimentau ca sa limba fut e est una maîa chi podit torrai sùlidu a su tretu prus fungudu de custa identidadi nostra pratzia in centumilla arritzolus. Nudda s’at ispantau de is diversidadis nostras, antzis richesa manna po totus!. Andendu andendu eus sperimentau puru ca iat èssiri stétia pretzisa una manera sceti de scriri su sardu po cantu medas de nosu essant postu menti a is régulas ortogràficas donadas de s’Ozieri a is calis abellu-abellu si seus uniformaus. Duncas sa necessidadi de una régula ortogràfica ùnica ddeus inténdia totus (o giai) e nd’eus arrexonau medas bortas (is chi scrieus
e arrexonaus in limba sarda).

Duncas pretzisa po is chi scrînt: no sciu po Maninchedda e po is professoris de s’Universidadi de Sassari chi fortzis custa limba no dda scrint e mancu dda chistionant! E poneus puru chi custa LSC (sperimentali, si podit aconciai cun su contribbutu de totus, nemus est obbrigau a dda chistionai ni a dda scriri, est una limba aministrativa, serbit a sa Regioni po is documentus in bessida etc etc : tocat a nai custas cosas poita a pitzus de sa LSC s’at nau unu muntoni de fràulas…) no andit beni: poita no si podit milliorai impari, cun s’agiudu de totus? Poita depeus permìtiri chi invecis de tènniri unu bisu bellu: cussu chi cras is Sardus potzant èssiri un’àtera borta totus unius si depeus invecis pentzai ancora pratzius e cumandaus? Custu est in coru miu su bisu po sa LSC (o sa limba de totus ancà totus impari cras eus a lòmpiri) e pentzu chi no siat unu bisu de su coru miu
sceti.

Apu ligiu fintzas ca po calancuna studiosa “lingua o dialetto” est sa própiu cosa: fortzis po issa e po calancunu de is cumpangius sûs académicus chi ponint sa lingua in pitzus de una tella de losa, dda sperrant, dda setzionant, dda faint in pimpiridas: dd’esàminant, nant, ca issu funt is scientziaus de sa limba e connoscint totus is regulas ma fortzis no connoscint sa de su coru ca a custa limba, medas de issus, no dda stimant e de nosu e de su cras de fillus nostrus no ndi ddis frigat nudda! E a pustis narat puru chi depit èssiri sa Regioni a fàiri is regulas: ellus e chini depit èssiri, s’Universidadi de Sassari? A chini rapresentat s’Universidadi de Sassari? A mimi no e mancu, creu, a is amigus mius poetas e scritoris, chi sceti de unu pagu de tempus a custa parti ant tentu logu, tretu e dinnidadi in is “pentzamentus” de sa Regioni. E ddu depint a s’atentzioni de su Diretori: cussu chi nci bolint bogai poita is personas intelligentis strubbant. Dosinò mi depint nai ita nexi tenit su Diretori de s’Ufìtziu po sa Limba Sarda. Cussu de èssiri una persona onesta, chi fait beni su trabballu sû e chi issu puru, fortzis creit in-d-unu bisu e at trabballau e trabballat po biri sa genti sua unia e no pratzia e ddu fait cun sa castiada spùndia facias a su mundu e no a conca indùllia? Mi depint nai ancora cali àtera nexi tenit. Cussa de àiri circau de fàiri una politica linguistica po cras? De àiri giustamente pregontau is contus de comenti si spendit su dinai de sa Regioni chi est su dinai nostru puru? Deu no ddu cumprendu. E no cumprendu nimancu ita nc’intrit sa lsc cun su Pianu triennali po sa limba! At’èssiri chi calancunu bolit spendi’ su dinai po fai’ àteru?

Po cantu costat a mimi mai comente in cust’ùrtimus annus is gennas de s’Ufitziu po sa Limba sarda funt stétias abertas a nosu e a su mundu. Deu no mi seu mai inténdia foras, ddoi seu sempri andada cumbidada e no cumbidada ca cussa est domu mia puru e po su chi fàtzu is chi ddoi funt inguni ddoi funt po rapresentai fintzas e a mimi e, a nai sa beridadi, m’ant sempri ascurtau e ant tentu in contu su chi apu nau mancai deu no apa mai scritu unu fueddu in limba sarda comuna: mi praxit s’idea de una limba sarda po totus, custu giai. E is àterus, is cumponentis de is Académias po custu o po cuddu sardu podint nai su própiu? Funt andaus e nci ddus ant bogaus? No ddus ant arricìus? Deu no creu, giai chi apu biu ca ddoi at logu po totus ca sa limba est de totus no sceti de s’Universidadi de Sassari o de is Académias o de calancunu eia e de àterus no.

A pustis un’àtera crosidadi: ia a bolli’ sciri s’Académia de sa Lingua (una Académia calisisiat, ca parit chi nci nd’apat a su mancu duas) cali limbazu sardu campidanesu at “arregulau”: su de Caputerra, su de Santu ‘Idu, su de Sant’Antiogu, su de Meana su de Sèneghe o su de Curcuris? M’est fetu a origas ca ant imperau su limbazu de is cantadoris mannus campidanesus ma iant a dèpiri sciri ca in medas biddas, a dolu mannu nostru, is cantadoris campidanesus no ddoi funt mancu mai passaus o si ddoi funt passaus no ant lassau s’arrastu de cussu limbazu. Ma custa puru iat a podi’ essi‘ una proposta de pigai in cunsideru e giungi’ a is àteras po chi sa limba de totus siat ancora prus manna. E un’àteru pentzamentu: ma no iat a essi’ mellus a ndi normai una de limba invecis de medas chi, a su própiu, no podit pònniri de acórdiu mancu is campidanesus etotu medas de is calis no si podint riconnosciri in cussu chistionu? E m’iat a fai’ prexeri puru a isciri, giai chi su trabballu insoru est stétiu aprovau de sa Provintzia de Casteddu, si po is progetus de cras ant a depi’ pigai su parri’ de s’ Assessori a sa cultura nou: deu no ddu connosciu e at èssiri siguramenti bonu, capassu, at a tenni’ minescimentus mannus in àteru ma po cantu pertocat sa difesa de sa limba e de s’identidadi de su populu nostru lassaimì sa libbertadi de tènniri calancuna duda chi sa cosa ndi ddi potzat bènniri de intrànnias: a cali Babbus sûs innoi depit torrai alientu, cali fillus sûs, de oi e benidoris, innoi depit amparai?

Cumpadessei si seu stétia atrivia ma funt dudas chi m’ingraiant su coru. Medas cosas nc’at ancora de nai e speru chi no manchit un’adóbiu po ddas pòdiri acrarai ma, chi potzu, a ùrtimu e a fini, ia a bolli’ ghetai una boxi própiu a issus, a is amigus mius campidanesus cun amigàntzia e stima nendiddis: no si lasseis incantai de is sirenas frassas comente cussas chi boliant collunai a Ulisse (ca tanti eis giai cumpréndiu ca a is sirenas chi bolint incantai a bosàterus de su campidanesu no ndi ddis frigat nudda) ma comente a issu torrai a puntai sa vela de sa nai facias a domu de bosàterus chi est sa domu de totus is Sardus chi creint di èssiri unu pópulu, una Terra, una limba ca totu s’àteru s’aconciat in viagiu.

Leave a comment

Send a Comment

S'indiritzu email tuo no at a èssere publicadu. Is campos pedidos sunt signados *