Duas o tres cosas chi Firino podet fàghere sena isetare su Pranu Triennale

Duas o tres cosas chi Firino podet fàghere sena isetare su Pranu Triennale

de Giuseppe Pepe Coròngiu

assessorato

Ma a Clàudia Firino calicunu iscobiadu bi l’at chi podet fàghere cosas de importu finas si est sena su Pranu Triennale? Ùfìtzios, sardu veicolare e Bilinguismu Creschet sunt de custas. Gasi podet mustrare a totus chi su chi at naradu in bonu in Neoneli est beru.

Nde so bastante ofesu cun sa Regione (pro sas peleas nòdidas) chi diat prefèrrere a fùrriare palas, ma calicunu cussìgiu achistiadu lu potzo galu dare. No m’ant fatu bonu trattamentu mancu pro nudda e calicunu podiat èssere prus animosu a mi defensare, ma si non faeddo como, nessi pro revesa, posca mi nde impudo. E no est pro a mie. Isto bene comente isto, no dia torrare mai a in cue ne apo a collaborare pro tempus meda cun sa Regione. Non li meresset. Ma m’intendo su sentidu pro intervènnere. Unu pagu a sa sèria e unu pagu pro giogu.

Tando comintzo a nàrrere, a sos chi in s’assessoradu regionale si impitzant a dies de oe de limba sarda chi deo non bi creo meda a sa gasinarada ‘pròroga’ de su Pranu Triennale. E mancu a unu ‘prolungamentu’ o ‘illonghiamentu’. Dae su ghetu aministrativu sa cosa no est impossìbile, ma mancu lisa lisa. In primis, no est prus tempus de delìberas-ponte ‘azardadas’ chi si faghiant unu tempus o de trastìgios pro si apicocare in sos isprigos giurìdicos. Sa polìtica linguìstica est cambiada dae su 2006 a oe: gente meda la sighit e in medas si leghent sos atos. Tando non cumbenit a fàghere protzeduras de arriscu. Su Partidu Sardu, pro nàrrere, at giai imbiadu un’interpellàntzia atzuda iscrita bene e informada mègius. Àteras prus acutzas ant a sighire. Finas dae àteros partidos de s’opositzione.
Tando dirigentes e funtzionàrios depent dare atentu.

In sara non faghet a brullare cun atos improvisados o protzeduras discutìbiles ca ricursos e espostos sunt serentes. In ballu b’est su dinare chi poderat postos de traballu e non si podet giogare. Sa gasinarada pròroga no andat bene. Difatti si podet prorogare unu nichele chi est galu in vigèntzia. Ma su Pranu Triennale 2011-2013, batigiadu in sa Cunferèntzia de sa Limba Sarda de Fonne de su 2010, est iscadidu a nadale 2013. E duncas non si podet prorogare ca non prodùet prus efetos giurìdicos. Si in casu tocat a arguire un’àtera protzedura (chi in s’assessoradu connoschent bene) chi però tenet sa netzessidade de unu passàgiu a livellu prus artu. Ca sos problemas giurìdicos sunt paritzos. Sa lege 26 prevedit acumprimentos detalliados chi non sunt fàtziles como a fàghere. Ca b’at nòminas in caminu, entes chi forsis no esistint prus e pagu tempus a disponimentu. Intro de sa fine de s’annu si depent impegnare sas summas (chi bolet nàrrere a individuare su benefitziàriu cun protzeduras longas). E semus seguros posca chi cummissione, giunta e cussìgiu sunt de acordu a prorogare? E sa cunferèntzia de sos entes locales,? Tocat a fàghere una lege pro nde barigare un’àtera. Deo dia tìmere su Cussìgiu cun s’idea de prorogare ca s’acusa podet èssere de pagu capassidade. <E pro ite non l’ant fatu su Pranu? Pro ite cherent a nois cando lo depet fàghere issa?>. Mi paret chi los so intendende.

In realidade su Pranu Triennale nou si podet fàghere e finas in pagu tempus. Sos ufìtzios l’ischint e sunt pagados pro cussu. Chie l’at naradu chi bi cheret totu custu tempus? Deo in su 2008 apo retzidu s’incàrrigu de diretore dae Soru e Mòngiu a metade de maju (inoghe s’amministratzione noa b’est dae freàrgiu) de su 2008. In cabudanni su Pranu fiat aprontadu e aproadu dae sa Giunta. Posca in pagu tempus at sighidu totu sos passàgios e in Sant’Andria fiat in vigèntzia. Su tempus pretzisu pro impegnare totu sos istantziamentos e non pèrdere mancu un’èuro. Cando si traballat in tames de pèrdere tempus in discussiones si resesset a ghelare. Semper.

Su Pranu Triennale no est su programma pretzisu de su chi si depet fàghere. Nd’est petzi s’istrumentu aministrativu. Est comente a aprontare s’istèrgiu chi posca si depet prenare cun sas atividades. Tando non cumprendo pro ite apo lèghidu de personale polìticu chi nde cheret fàghere de custu documentu una bandera sena capia pro aghiare un’istasone noa de ‘democratzia’, consultaziones, arresonos, dibàtitos in su territòrios, mesas, assembleas. Discussionismu a lera. Cun s’arriscu de non l’aproare mai ca ischimus comente andat sa tzarra in contu de limba sarda in Sardigna.

Ello custu discussionismu si podet fàghere su matessi cun su Pranu aproadu. Gasi su dinare e sas atividades de sa limba sunt salvas. Ca bastat a l’iscrìere prus lascu e posca a lu perfetzionare in sos detàllios segundu su chi essit dae sas ‘consultatziones’. Sende chi sas atividades de polìtica linguìstica sunt giai prevèdidas – e sunt semper cuddas – no est chi si nde potzat fàghere medas àteras. Semper chi si fatzat polìtica linguìstica segundu unu modellu internatzionale averguadu e non arrangiadu a moda de s’acadèmia antilinguìstica sarda o de calicunu ‘espertu’ arregulista improvisadu.

Mègius a l’aproare tando unu Pranu calesisiat. Finas ca, sa gestione noa, narant, si cheret distìnghere dae sas betzas. E ite ti distinghes si cunfirmas su chi ant fatu sos àteros? T’ant a nàrrere chi non ses capassa e còpias, mi.

Ma in s’ìnteri de s’aprovatzione mi pregonto si sos ‘espertos’ e dirigentes de s’assessoradu ant iscobiadu a s’assessora Clàudia Firino chi b’at duas o tres cosas chi, in contu de limba sarda, podet fàghere dae luego sena isetare. Ca sunt vinculados a sa norma petzi sos istantziamentos ligados a capitulos de sa lege 26. Mentres sos àteros no ant bisòngiu de s’isvìnculu de su Pranu. Sunt istados annantos, naramus gasi, pro chistione de òrdine cando non b’aiat problemas de tempus. Gasi est pro sos agiudos a sos ufìtzios de sa limba sarda, pro su funtzionamentu de s’ufìtziu, pro su sardu veiculare in iscola e finas pro su progetu Bilinguismu Creschet. Sunt totus mesuras chi sunt intradas cun leges a parte in finantziàrias de su 2009 e 2011. Bilinguismu Creschet est una prenda istrinada a sa Regione e podet èssere finantziadu semper in custos capìtulos cun sa parte de sas comunas. Deo lu dia fàghere in deretura a su postu de s’assessora Firino. Ca collaborare cun s’universidade de Edimburgo no est che a peleare cun sas nostras.

E tando si atziones gasi importantes podent èssere finantziadas a custa manera, sena s’apretu de su Pranu, mègius a las fàghere luego, sena isetare unu documentu chi non s’ischit cando e comente at a colare. Semper chi calicunu, in intro de su fàbricu de arborada Trieste, l’iscòbiet a Clàudia Firino in tames de li nàrrere sas cosas a grados, a isticos e a tacas. Petzi sas cosas chi cumbenit chi issa iscat pro chi apat idea de una realidade chi no est. Comente, mi paret, ant fatu finas a como.

Gasi chi un’assessora si podet fàghere un’idea dae issa matessi, non segundu su parre de chie la cheret istrumentalizare in intro e foras de sos ufìtzios suos. Chimbe annos sunt longos a colare cun gente gasi male fidada.

Leave a comment

Send a Comment

S'indiritzu email tuo no at a èssere publicadu. Is campos pedidos sunt signados *