– de Bovore Mele –
In Sardigna bi est sa minoria ètnica prus de importu de sa Repùblica Italiana: sa minoria ètnica sarda. Esistit fintzas sa minoria ètnica catalana in sa tzitade de s’Alighera. Custas minorias, chi non sunt de atrempiu itàlicu, diant essere, gasi si diat chèrrere ammustrare dae s’istadu italianu, amparadas, àplichende fintzas sas diretivas comunitàrias che a totu sas minorias ètnicas in Europa. Imbetzes pro sa minoria sarda custas diretivas non benint pigadas in cunsideru dae s’Istadu Italianu.
S’Istadu italianu est un’istadu giòvanu, postu a pare cun s’istòria longa de s’istadu frantzesu, de cussu ispanniolu, e issu paret isporadu dae calesi-siat reconnoschimentu de sa minoria ètnica sarda. Sa ràdiu e sa televisione R.A.I. non impreant sa limba sarda, no esistit perunu diàriu, nen setimanale, imprentadu in limba sarda, sos sinniales de inditu sunt petzi in italianu e non sunt bilìngues. Ma cando s’Istadu italianu addòbiat sas autoridades comunitàrias narat ca totu andat bene e ca sas diretivas comunitàrias de amparu de sas minorias sunt rispetadas cun grandu bonu istare de salvaguàrdia de custas duas limbas minoritàrias in Sardigna.
Carchi die como in Pratza Colunna in Roma, Pepe Coròngiu pro sa minoria ètnica sarda, pro contu de su Coordinamentu de su Sardu Ufitziale, e Càralu Sechi, pro sa minoria catalana, ant addobiadu sos rapresentantes de su Cussìgiu de Europa e lis ant ammustradu una realidade meda diferente dae cussa rapresentada a issos dae s’istadu italianu. Custu istadu imbussat semper a sa situatzione reale de minisprètziu de sas elites de podere in Sardigna contra de custas duas minorias.
Pro faghere un’assempru cantas fias amus assistidu a cuncursos in ue sos cuncurrentes nàschidos in Sardigna, torrende imposta a sa cummissione continentale giuighende-los, e pro la musinare comente faghet sa gatu, naraiant in italianu “il mio cognome è di origine continentale”, tando, custa fia sas cosas sunt andadas diferente e sos sambenados de sos chi sunt addobiados cun sos cummissàrios europeos sunt petzi sardos, e sardu e catalanu sos duos cheriant paressere. Tzertamente su risultadu est ca sa situatzione chi ant rapresentadu non est sa matessi de cussa chi connoschiant dae s’istadu italianu. Sa situatzione est meda drammàtica.
Sos sardos non benint reconnotos pro sa limba chi faeddant, sa limba est persighida cun medas trecas, tramposas e traitoras, e in prus in s’ìsula sunt iscarrigadas de su tres duos de sas tzerachias militares italianas e como, durche in sa fundalitza, cherent iscarrigare sa tzerachia prus fea chi podiat acaèssere a s’ìsula nostra cussa de sas iscorias nucleares. Sas cosas non de megiorare sunt semper peorende.
In Sardigna bivent però persones testarrudas, che a Pepe Coròngiu e che a Càralu Sechi, chi non si rendent gasi fàtzile a sas paristòrias de s’Istadu italianu chi at decraradu fintzas a como su respetu de sas diretivas comunitàrias a profetu de sa minoria sarda. Su Cussìgiu de Europa at averguare cantu decraradu dae sos duos rapresentantes, at a faghere sas peschisas suas e, sincasu, at ponnere fintzas sas machìtzias a s’istadu italianu curregende·lu cun sos istrumentos in manos de custu organismu europeu.
Tzertu ca custu addòbiu est istadu fatu unu pagu a sa fidada de s’istadu italianu ma s’autoridade de sos istados in Europa impagongiat semper de prus a profetu de sos organismos sovranatzionales europeos, chi como si depent pronuntziare, ca sunt istados mutidos a torrare imposta dae sos sardos e dae sos catalanos.
Cust’addobiu non at arrumbare sena conseguèntzias ca s’istadu italianu depet cumprendere ca sos tempos de sos pìtzulos in sas massiddas, comente si faghiat pro carinniare sos pitzocheddos, sunt finidos e a cust’addobiu, b’at de narrere puru, non est naradu chi non at a sighire una denùntzia de sos sardos e de sos catalanos a sa Corte de Giustìtzia Europea, perischende-nche in sa pelea sos deputados europeos catalanos chi nos ant a agiuare pro reconnoschere sa dignidade chi pertocat a sa minoria ètnica sarda e catalana in Sardigna.
Leave a comment