Ubaldo Lay, su tenente Sheridan de sa pitzinnia nostra

Ubaldo Lay, su tenente Sheridan de sa pitzinnia nostra

– de Sarvadore Serra

1-ubaldo-layCurriat sàmbene sardu in sas benas de su tenente Sheridan televisivu. Ubaldo Bussa Lay (nùmene de arte Ubaldo Lay) fiat fìgiu de Sarvadore, antifascista oranesu chi istaiat in Roma e operaiat  cun Ugo La Malfa in su “Partito d’Azione”,  e  fiat frade de unu ladu de Marianna Bussalai, sardista e antifascista oranesa.

Ubaldo, nàschidu in Roma su 14 de abrile de su 1917, at tentu dae giòvanu sa passione  de atore. A dolu mannu at cumintzadu a fàghere sos primos ispetàculos cun sos  GUF (Gruppi Universitari Fascisti).  Pustis s’est marcadu a s’ “Accademia Nazionale d’Arte Drammatica”, ma at dèvidu lassare totu cando est cumintzada sa gherra:  l’ant leadu comente ufitziale de fanteria e nche l’ant mandadu a su fronte de Jugoslàvia.

A pustis de s’armistìtziu de s’8 de cabudanni de su 1943 est lòmpidu a Bari, in ue at dadu sa boghe sua in sas trasmissiones radiofònicas  de s’istatzione  controllada dae sos alliados.

In su 1946, a pustis chi s’est laureadu in giurisprudèntzia, at debutadu in  Roma in sa  rivista musicale Niente abbasso, solo evviva , cun Cimara, Proclemer, Bonucci e Caprioli;  pustis est intradu in sa cumpangia MerliniScelzo.

In s’ìnteri, in su 1945, fiat torradu a sa ràdiu, intrende in sa cumpangia de prosa de  Radio Roma: in su giru de 8 annos  at leadu parte in  2000 trasmissiones, dae Non ti conosco più de De Benedetti (1947) a Racconti dell’incubo de Poe (1953), colende pro Il ritratto di Dorian Gray de Wilde (1949) e Questo piccolo mondo de Coward (1949, regia de Benedetto). Teniat una boghe chi non si podiat cunfùndere cun sas àteras, e at collaboradu fintzas in sa ràdiu  italiana de New York (195051).2-ubaldo-lay

A pustis de àere taballadu in su tzìnema in partes segundàrias , in pellìculas comente Totò sceicco de Mario Mattoli (1950) e Un giorno in pretura de  Steno (1953), at cumintzadu  in televisione cun  Dopo cena de  Whotsley (1954, sa prima cummèdia de sa televisione italiana) in pare a Marisa Mantovani. In prus, in su 1956, at leadu parte in s’iscenegiadu L’alfiere, leadu dae su romanzu de  Carlo Alianello, e in su 1957 at interpretadu sa parte de  Mason in Jane Eyre, revisitatzione televisiva de su  romanzu de Charlotte Brontë.

Ma nois l’ammentamus mescamente pro s’interpretatzione galana de un’investigadore americanu. In su 1959  at cunchistadu su pùblicu cun sas acuntèssidas  de su tenente Sheridan in Giallo club. Invito al poliziesco, chi nd’ant fatu, fintzas a su 1961, tres sèries. Fiat un’iscenegiadu giallu chi manteniat atacados a s’ischermu milliones de ispetadores. Bestidu cun un’impermeàbile biancu, Ubaldo Lay perdiat s’identidade reale sua  pro nde leare una televisiva: a bortas l’iscambiaiant pro unu politzotu beru, e lu firmaiant in caminu, in sas butegas, in s’aeroportu, pro li pedire cussìgios. De seguru at contadu, in custa resessida, sa simigiàntzia sua cun s’atore americanu Humphrey Bogart.

In su 1963 at traballadu in sa  traspositzione televisiva de  Delitto e castigo e in su 1965 in David Copperfield. At sighidu a pònnere sas bestes de su tenente Sheridan fintzas a su 1972,  cando, in s’ùrtima puntada de sa minisèrie La donna di picche, l’ant isparadu unu corfu de balla,  fatu chi, in sa fintzione iscènica, deviat inditare s’agabbu de una  sèrie chi comprendiat, in s’òrdine: La donna di fiori (1965), La donna di quadri (1968), La donna di cuori (1969), La donna di picche (1972).  In su 1975,  in sa pellìcula còmica  de Ingrassia L’esorciccio , Ubaldo Lay at fatu una parodia de issu etotu.

B’at fintzas una parèntesi de cantante: in su 1969 at publicadu su 45 giros “Un po’ di fantasia”, in ue cantat una cantzone melòdica cun unu testu unu pagu autobiogràficu (de CasacciCiambriccoMecciaZambrini. Parte B “Posso scrivere i versi più tristi”) pro sa domo discogràfica CGD.

3-ubaldo-layA pustis de sas resessidas mannas in televisione, est torradu, cando non cando, a sa ràdiu, in Alessandro Magno (1973) e La luna nel pozzo, de e cun Michele Mirabella (1979). Est torradu a essire in vìdeu,  a pustis de 12 annos de assèntzia, in sa parte de unu tenente oramai in pensione in sa  minisèrie Indagine sui sentimenti (1984); e est istada s’ùrtima cumparta televisiva sua.

Est istadu ativu fintzas in su dopiàgiu, mescamente in sas cumpangias ODI e ARS.

In su 1944 si fiat cojuadu Olga Bogaro, nàschida in Mesagne in provìntzia e Brindisi, tzitade salentina in ue s’atore at vìvidu meda. Si nch’est mortu in Roma su 27 de cabudanni de su 1984,  pro curpa de un’emorragia tzerebrale . Est interradu in su campusantu de Mesagne.

Ligàmene: https://it.wikipedia.org/wiki/Ubaldo_Lay

Leave a comment

1 Comment

  1. Me praxinti s’articulus scribìu in limba.

Send a Comment

S'indiritzu email tuo no at a èssere publicadu. Is campos pedidos sunt signados *