-de Alessandro Dessì-
Is consìgios regionales, non ddu at duda peruna, sunt is organismos istitutzionales prus discreditàdos in su sentidu de s’opinione pùblica de s’Itàlia (e custu chene tènnere in contu is semplificatziones populìsticas promòvidas dae is grupos polìticos e dae is òrganos de informatzione) chi ddos at inditados, a s’ispissu cun resone, che a ricòveru de malos costùmenes, de inefitzèntzia e calincuna borta, a tenore de is crònacas giuditziàrias de is ùrtimos annos, de corrutzione ladina.
Custu est forsis, in su chi pertocat sa polìtica de cada die, s’elementu de debilesa prus manna chi istat in su progetu de reforma costitutzionale chèrfidu dae su guvernu de Matteo Renzi: su premier italianu at detzìdidu de pigare.si s’arriscada de fàghere dipèndere sa sorte cosa sua che leader de su Paisu a su risultadu de su referendum chi ddu at a àere in atòngiu. Est una detzisione chi intrat cun coerèntzia prena in sa manera rentziana de s’espressare, chi punnat pagu a is liturgias de sa polìtica e chi a s’imbesse preferit (a sa propria manera de Berlusconi, chi dd’aiat pretzèdidu in su ruolu cosa sua) una relata direta cun is tzitadinos. Ma est detzisamente male valutadu: su perìgulu chi su corpus eletorale ddu iscorcorighet est difatis artu meda, e is pretzedentes non benint in favore cosa sua.
Su referendum costitutzionale de su 2001 isceti e chi pertocaiat sa reforma de su de V tìtulu aiat àpidu unu risultadu positivu (is EJA fiant istados su 64,2% de is eleghidores), ma custu si fiat tènnidu in dd’uno momentu istòricu e polìticu meda diferente dae cussu de custos meses.
Issu aiat bidu una falada ruinosa in sa cunfiàntzia de is tzitadinos a bia sa categoria de is polìticos, e (cosa chi poniant cada die in evidèntzia is chircas demoscòpicas), mentras isceti pagos annos in antis bi fiat àpida s’implosione subitana e istoriga de belle totus is partidos de sa “de unu Repùblica”, chi fiat sighida a s’operatzione Manos lìmpias de is magistrados de Milanu. A custa fiat istadu contemporàneu su boom eletorale, a pitzu de s’oru de su flumine Po, de su movimentu anti sistema de sa Liga de su Nord e chi in su mentras fiat proponende che prioridade cosa sua sa ponnida in duda de s’unidade polìtica italiana matessi.
In custu cuntestu su disafiu a bia is istitutziones fiat lòmpidu a unu livellu gasi mannu chi cale si siat reforma de sa Carta fundamentale de sa Repùblica aeret otènnidu s’approu de s’eletoradu, massimamente si tenimus in contu chi una genia de paràula crae de cussos tempos, repitida che unu mantra paris a s’agetivu “liberale” (ma comente a issu a bellu a bellu isbòida dae su significu prus sintzillu e a s’acabu ponnida a un’ala a sa manera de unu ferru betzu), fiat propriu cussa de “federalismu”.
Leave a comment