Amedeo Nazzari, atore sardu famadu

Amedeo Nazzari, atore sardu famadu

– de Sarvadore Serra

la_cena_delle_beffe_d0Amedeo Nazzari, nùmene de arte de Amedeo Carlo Leone Buffa (Casteddu, 10 de nadale de su 1907 – Roma, 5 de santandria de su 1979)  est  un’atore sardu. Est una figura de ammentare pro sa seriedade e s’impinnu in su traballu; òmine de bella presèntzia e agradèssidu a sas fèminas, no at tentu una vida mundana assolocada comente àteros collegas suos, ma at pensadu petzi a pònnere unu infatu de s’àteru una sèrie de traballos  de èsitu bonu.

Fìgiu de  Sarvadore Buffa, mere  de una fàbrica de pastas,  e de Argenide Nazzari, at a leare su nùmene de arte  dae su giaju Amedeo Nazzari,  chi fiat istadu presidente de sa Corte de Apellu de Vicenza e pustis si nche fiat tramudadu a Casteddu.

Amedeo Buffa tenet petzi ses annos cando su babbu si nche  morit  e sa mama si nche tràmudat cun issu e cun sas sorres a Roma. Inoghe istùdiat in unu collègiu de salesianos,  in ue maturat  sa vocatzione artìstica sua, cumintzende cun sas rètzitas in iscola, sighende in sos palcos  de sas filodramàticas e  lompende,  a pustis de àere lassadu sos istùdios de ingenieria, a su teatru.

Su cumintzu comente professionista est in su 1927, cun sa cumpangia de Dillo Lombardi;  pustis  colat  a cumpangias  prus de importu  comente sas de  Annibale Ninchi, Memo Benassi e Marta Abba.

In su 1935 lu notat Elsa Merlini chi li proponet  una parte in sa pellìcula Ginevra degli Almieri. Ma su film non tenet una resessida bona  e Nazzari torrat a su teatru.

Galu una borta at a èssere un’atora, Anna Magnani, a intuire sas calidades suas: artista giòvana chi fiat essende a pìgiu pròpiu tando. e mugere de su regista Goffredo Alessandrini,  issa insistit  cun su maridu  pro chi  Amedeo fatzat  parte de su grupu de atores de  Cavalleria. Sa prestàntzia fìsica sua,  irrichida dae s’incantu de sa divisa, at a èssere s’atratzione prus importante de sa pellìcula chi, presentada  in Venezia in sa Mustra de su Tzìnema, e pustis projetada in totu sas salas de Itàlia,  at a èssere una de sas chi at incassadu de prus in su 1936.

Un’àtera pellìcula in divisa at a èssere in su 1938 su segundu èsitu bonu cun su pùblicu: Luciano Serra pilota, semper cun sa  regia de Alessandrini.luciano-serra-pilota

Oramai Nazzari est una cara connota, e sunt medas sas ofertas de traballu; ma sas brias suas cun sos produtores pro intervènnere in sos diàlogos de sas pellìculas chi intèrpretat e pro cussigiare càmbios de iscenegiadura non prevìdidos in sos copiones, li dant fama de personàgiu iscòmodu.

In su 1941, in sa  IX Mustra internatzionale de arte tzinematogràfica de Venezia, su conte Giuseppe Volpi de Misurata li cunsinnat sa  Copa de su  Ministèriu de sa Cultura Populare comente mègius atore pro sa pellìcula Caravaggio, il pittore maledetto, semper  diretu dae  Alessandrini; s’annu a pustis, La cena delle beffe lu cunsacrat in manera definitiva comente “divu” de su tzìnema. Sa pellìcula, direta dae Alessandro Blasetti, est unu drama in costùmene chi si isvilupat in sa Firenze de sos Medicis. Leadu dae su poema omònimu de Sem Benelli, tenet a beru una resessida manna de pùblicu, e abbarrat in sa memòria istòrica  de sos ispetadores italianos pro una sèrie de resones: in antis de totu ca b’est sa prima iscena de nudu feminile (un’incuadradura de pagos segundos de Clara Calamai a titas nudas, chi at a costare  sa proibitzione a sos minores e sa cundenna de sas autoridades eclesiàsticas);  un’àtera resone est chi in su grupu de atores  b’at duos amantes giòvanos, Osvaldo Valenti e Luisa Ferida, chi dae cue a pagos annos  ant a tènnere unu destinu tràgicu ca sos partigianos los ant a acusare de collaboratzionismu; in fines b’est s’interpretatzione  intensa (e oe diamus nàrrere fintzas unu pagu gigionesca) de  Nazzari, chi in custa pellìcula rètzitat sa batuta sua prus famada: «…e chi non beve con me, péste lo cólga!». Repìtida dae totus  esasperende s’atzentu sardu de su protagonista, at a devènnere cun su tempus una frase a sa moda.

A pustis de unas cantas pellìculas minores fatas in su tempus de sa gherra, e peleende meda, torrant sas partes de importu: Un giorno nella vita de Blasetti, in ue intèrpretat unu capu de sos partigianos; Il bandito, diretu dae  Alberto Lattuada cun Anna Magnani comente coprotagonista; La figlia del capitano leadu dae su romanzu omònimu de Puskin  e diretu  dae Mario Camerini, in ue traballat cun Irasema Dilian.

notti-di-cabiriaLu cherent meda fintzas in foras de Itàlia. In antis andat a Ispagna, in ue girat tres pellìculas. Pustis tzucat a Argentina, in ue però li proponent sa parte de un’italianu disonestu, e issu la refudat.

Ghirat a Itàlia in su 1949, e rètzitat paris cun Vittorio Gassman, Silvana Mangano e Jacques Sernas in Il lupo della Sila. S’annu infatu, semper cun Silvana Mangano, intèrpretat sa pellìcula Il brigante Musolino.

In su 1949 rètzitat, cun s’atora de orìgine grega Yvonne Sanson, in su drama populare Catene: custu traballu andat bene meda,  e inàugurat una sèrie de pellìculas  “tira làgrimas” chi ant apassionadu su pùblicu italianu pro totu sa prima medade de sos annos 50, torrende a vida unu gènere, su melodrama populare, giai meda amadu in Itàlia in sos tempos de su tzìnema mudu,  e chi in sos annos 70 l’at rivalutadu fintzas sa crìtica tzinematogràfica. De custa sèrie b’at de ammentare Tormento (1950), I figli di nessuno (1951), Chi è senza peccato… (1952), Torna! (1953), L’angelo bianco (1955), Malinconico autunno (1958).

Non mancant sas partes “impinnadas”: pro nàrrere, in Processo alla città (1952) intèrpretat sa  figura de unu magistradu napoletanu animosu chi parat fronte a sa camorra a primos de su 900.   In Proibito (1955) at a tènnere pro sa prima borta s’oportunidade de interpretare  unu personàgiu sardu in unu contu de disamistades familiares. In su 1957 lu sèberat Federico Fellini pro retzitare,  in Le notti di Cabiria , sa parte de unu divu in decadèntzia,  in ue istrocat, in manera irònica, sa pessone sua etotu.

Semper in su 1957 Nazzari si còjuat cun Irene Genna, atora ìtalu-grega,  e un’annu a pustis naschet  Maria Evelina, chi oe fintzas issa est atora de teatru.

In sos annos 60 cumintzat a tènnere carchi delusione: sa parte de su prìntzipe Salina in su Gattopardo de Visconti, proposta a issu, andat  a Burt Lancaster  pro otènnere finantziamentos dae una domo de produtzione americana; in sa versione noa de La figlia del capitano, girada dae  Lattuada cun su tìtulu La tempesta, su personàgiu de  Pugacev chi fiat istadu su suo  l’assinnant a Van Heflin.proibito_mel_ferrer_mario_monicelli_013_jpg_swcg

Dae Hollywood benit sa proposta de girare una pellìcula cun Marilyn Monroe, ma custa borta est issu chi narat chi nono, ca li benit male a retzitare in inglesu,  e ca timet de si rèndere ridìculu in sas iscenas de cantu e de ballu (est sa pellìcula Facciamo l’amore ,  in ue at a retzitare Yves Montand).

In s’ìnteri, s’aberit s’istajone de oro de sa cummèdia a s’italiana; ma , a parte carchi etzetzione isporàdica, Nazzari si refudat de interpretare custa casta de copiones, pro una chistione, comente at a nàrrere,   de sensibilidade  e de rispetu pro issu etotu e pro su pùblicu. Tando, in s’ìnteri chi atores prus giòvanos ant a èssere prenos de ofertas de traballu, Nazzari at a essire semper prus pagu in s’ischermu mannu, francu carchi parte in produtziones internatzionales, comente Il papavero è anche un fiore, Il clan dei Siciliani e Joe Valachi… I segreti di Cosa Nostra.

Carchi sudisfatzione li benit, imbetzes, dae sa televisione, in ue est protagonista de sas versiones noas  de duas de sas pellìculas suas prus connotas: La cena delle beffe e La figlia del capitano , e essit comente òspite de onore in trasmissiones famadas  comente Il Musichiere, Studio Uno e Settevoci.

In su 1963 faghet fintzas su cundutore televisivu, leende parte a su variedade de su sàbadu sero “Gran Premio” abbinadu a sa “Lotteria di capodanno” e girat “carosellos” pro un’aperitivu, repitende comente islogan  sa batuta sua prus connota: «… e chi non beve con me …».

In su 1969 sa RAI li dèdicat 8 seradas  pro trasmìtere una retrospetiva de sas pellìculas suas prus famadas. Su tziclu, chi andat bene meda comente ascurtu e comente gradimentu, est cuidadu dae Gian Luigi Rondi.

In su matessi annu s’atore est impinnadu in sa minisèrie televisiva La donna di cuori, direta dae Leonardo Cortese, paris cun Ubaldo Lay e Sandra Mondaini.

Dae sos annos 70, pro resones de salude, essit semper prus in su tzìnema e in televisione. In su 1975 leat parte a un’episòdiu de sa sèrie televisiva L’ispettore Derrick, intituladu L’uomo di Portofino e trasmìtidu dae sa RAI in su 1979. In sas ùrtimas duas pellìculas, Nina de Vincente Minnelli, e  Melodrammore de Maurizio Costanzo, essit in partetzipatziones minores.

Si nche morit in sa clìnica Villa Claudia de Roma su sero de su 5 de santandria de su 1979. Cun su nùmene de  Amedeo Nazzari Buffa, est interradu in su campusantu monumentale de su Verano de Roma.

Ligàmenes: https://it.wikipedia.org/wiki/Amedeo_Nazzari

http://trovacinema.repubblica.it/attori-registi/amedeo-nazzari/186500/

http://www.comingsoon.it/personaggi/amedeo-nazzari/72572/biografia/

http://www.mymovies.it/biografia/?a=2220

Leave a comment

Send a Comment

S'indiritzu email tuo no at a èssere publicadu. Is campos pedidos sunt signados *